Hosein Haghighatpoor - استادیار فقه و حقوق اسلامی ، دانشکده الهیات ، دانشگاه یزد ، یزد (نویسنده مسئول)
Ali akbar Jaafari Nodushan - استادیار حقوق ، گروه حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه یزد، یزد

مبحث پنجم از فصل سوم کنوانسیون بیع بین المللی کالا ۱۹۸۰ پیرامون «مقررات مشترک ناظر بر تعهدات بایع و مشتری» است. در بخش ششم از این مبحث، تحت عنوان «حفظ و نگهداری کالا» طبق ماده ۸۸، در شش مورد اجازه فروش کالای متعلق به طرف معامله، به طرفین داده شده است: تاخیر غیر متعارف مشتری در تحویل مبیع، تاخیر غیر متعارف بایع در بازپس گیری کالا، تاخیر غیر متعارف مشتری در پرداخت ثمن، تاخیر غیر متعارف مشتری در پرداخت هزینه ­های نگهداری کالا، قرارگرفتن کالا در معرض فساد سریع و در پی داشتن هزینه نامتعارف برای نگهداری کالا مستفاد از این ماده، پس از تحقق بیع و انتقال مالکیت عوضین، بدون انحلال بیع، طرف قرارداد می تواند یا ملزم است در راستای جهاتی چون استیفای طلب یا جبران خسارت خود و یا ممانعت از ضرر طرف مقابل، کالای متعلق به او را به شخص ثالثی بفروشد. در حقوق ایران، این راهکار ظاهرا جایگاهی ندارد، اما خاستگاه های نظری آن را می توان به گونه فی الجمله در فقه امامیه یافت. مقاله حاضر درصدد است با روش توصیفی - تحلیلی، هر شش عنوان مجوز فروش کالای متعلق به طرف معامله در کنوانسیون را به طور جداگانه و تفصیلی در سنجه مبانی فقهی مورد کنکاش قرار دهد. برآیند تحقیق آن است که این راهکار به طور فی الجمله قابل پذیرش می نماید و در ساختار فقه اصیل جواهری قابل جایابی است اما در برخی از صورت های مزبور نمی توان اطلاق ماده ۸۸ را بر مبانی فقهی منطبق ساخت، مگر آن که عنوان ثانوی عارض گردد.

بازفروش کالا, سلف-هلپ, قبض, امتناع طلبکار از قبض, تقاص, تاخیر در تصرف مال, ضمان معاوضی, فقه امامیه