Ahmad Bagheri - استاد فقه و مبانی حقوق دانشگاه تهران، تهران، ایران
Mohammad Hasan Tahaie - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران، پردیس البرز (نویسنده مسئول)

زنان در طول تاریخ، ستم های مردانه فراوانی را تحمل کرده اند. استضعاف تاریخی زنان به آنجا انجامید که از قرن هجدهم تاکنون نهضتی عظیم به نام فمینیسم در حمایت از حقوق زنان به پا خاست و برابری حقوق زن و مرد را وجهه همت خود قرار داد. این در حالی است که اسلام برابری حقوقی میان زن و مرد را - با وجود تفاوت های بسیار فیزیکی و روانی - خلاف عدالت می داند. عدالت جنسیتی در حوزه حقوق جزا به آن معناست که شرایط بزهکار، بزهدیده، جرم و آثار آن برای هر صنف و مصداق بررسی گردد و مجازاتی مناسب شرایط موجود برای بزهکار درنظر گرفته شود. بر اساس آیات و روایات به نظر می رسد شارع مقدس در جهت تحقق عدالت جنسیتی سه ویژگی مهم زنان یعنی محوریت در خانواده، لزوم رعایت حجاب و لطافت جسمی و روحی را در تعیین نوع و شیوه اجرای مجازات درنظر گرفته که نظامی از تخفیفات گسترده را برای زنان در حقوق کیفری به ارمغان آورده است. طبیعتا رعایت مصالح فرد بزهکار و خانواده او، در مجازات جرائم فردی قابل تصور است؛ چراکه لحاظ مصالح اجتماعی بر مصالح فردی و خانوادگی ترجیح دارد. در این مقاله پس از تبیین و تفکیک جرائم فردی و اجتماعی، با اصطیاد و نظام مند سازی فتاوای فقها بر اساس مصالح منصوص، نظام حمایتی اسلام از زنان بزهکار در حوزه جرائم فردی در قالب یک قاعده فقهی مورد بررسی قرار گرفته است. تاسیس قاعده مذکور می تواند در موارد سکوت قانونگذار و مخصوصا تعزیرات و آئین دادرسی موثر واقع شود.

زنان, فمینیسم, عدالت جنسیتی, فقه جزایی, بزهکار, قاعده فقهی