Mohammad hosein Safaee - دانش آموخته دکتری رشته فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

در سال های اخیر و با ورود برخی از شاخه های فلسفه معاصر (مثل معرفت شناسی) به علوم دینی، لزوم بکارگیری این مبانی جدید در علم و معرفت دینی بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است؛ اگرچه در اصول فقه نیز به عنوان یکی از علوم دینی تا حدودی به توجیه معرفتی پرداخته شده اما این موارد به صورت تفصیلی مورد ارزیابی قرار نگرفته و یا با معرفت شناسی متداول تفاوت هایی اساسی دارد. در این تحقیق پس از طرح مساله حجیت ذاتی قطع به عنوان باور واقع نما و نقش این نظریه در علم اصول فقه، یکی از مشهورترین (و شاید کامل ترین) نظریه های معرفتی اصولی در خصوص شیوه به دست آوردن باور موجه به نام «نظریه توالد ذاتی» شهید صدر آورده شده، و سپس مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است. به نظر می رسد علیرغم تلاش شهید صدر برای تبیین چگونگی توجیه معرفتی در علم اصول فقه، باز هم فضای ذهنیت گرایانه در مساله حجیت ذاتی قطع بر عینیت گرایی نظریه توالد ذاتی و مساله استقراء غلبه دارد؛ از همین رو ضروری است بار دیگر به تبیین های عینیت گرایانه و کاربست لوازم آن در اصول فقه توجه شده و در سازوکار واقع گرایی متافیزیکی در خصوص احکام الهی به وسیله نظریه های اصولی تجدید نظر شود.

قطع, حجیت, واقع نمایی, حساب احتمالات, توالد ذاتی