Habib Ajodani - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
Hamid Masjedsaraie - دانشیار دانشگاه سمنان
Mohammad Javad Baghizadeh - استادیار دانشگاه دامغان

در علم اصول ثابت است که واجبات غیری، توصلی بوده و نیازی به قصد قربت ندارند، حال آن که طهارات ثلاث با وجود واجب غیری بودن باید به قصد عبادیت اتیان شوند، وگرنه جنبه مقدمی نخواهند داشت. جهت حل این اشکال، اصولیان مسیرهای متعددی را پیموده اند که عبارتند از: قصد امر نفسی استحبابی در ضمن قصد امر غیری؛ قصد عنوان لازم القصد مجهولی که در ذات طهارات ثلاث است توسط قصد امر غیری؛ رسیدن به غرض در ذی المقدمه از طریق قصد امر غیری؛ تعدد امر؛ عبادیت طهارات ثلاث به برکت قصد امر نفسی ضمنی؛ صلاحیت مقربیت و نه وجود امر جهت قابلیت عبادی بودن یک عمل. با توجه به اشکالاتی که بر دیدگاه های فوق وارد شده به این نتیجه می رسیم که جهت تصحیح عبادیت طهارات ثلاث هیچ راهی نیست مگر این که استحباب نفسی طهارات ثلاث بعد از امر غیری همچنان باقی بماند؛ لذا با آمدن امر غیری، گرچه ذات استحباب از بین می رود اما حد استحباب باقی می ماند، از اینرو عبادیت طهارات ثلاث، از امر غیری نشات نمی گیرد بلکه از حد امر نفسی استحبابی منشا می شود.

واجب نفسی, واجب غیری, طهارات ثلاث, عبادیت, ترتب ثواب