یلدا ژولیده - M.Sc., Department of Biology, Tabriz Branch, Islamic Azad university, Tabriz, Iran
یوسف محمدی - , Assit. Prof., Plant breeding, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, I.R. Iran
محمدرضا مشایخی - Assit. Prof., Molecular Genetics, Department of Biology, Tabriz Branch, Islamic Azad university, Tabriz, I.R. Iran

تاکسول یکی از مهمترین متابولیت های ثانویه است که نقش مهمی در درمان انواع سرطان ها دارد. این ماده ارزشمند طی یک مسیر پیچیده تولید می شود و به دلیل تولید کم و در خطر انقراض بودن گونه سرخدار، افزایش میزان تولید تاکسول اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این تحقیق، نمونه های گیاهی تحت تیمار متیل جاسمونات با مقادیر ۰، ۱۰۰، ۲۵۰ و ۵۰۰ میکرومولار قرار گرفتند. نمونه ها به مدت ۴۸ و ۷۲ ساعت در فیتوترون نگه داری شدند. پس از اعمال متیل جاسمونات، بیان ژن bapt ساقه با روش Real Time PCR و میزان تاکسول تولیدی با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. اطلاعات حاصل مورد تجزیه آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیان ژن bapt در غلظت ۱۰۰ میکرومولار در ۴۸ ساعت، ۱۳/۵ برابر گیاه شاهد بود. همچنین بیشترین میزان تاکسول در گیاه تیمار شده با متیل جاسمونات ۵۰۰ میکرومولار در ۷۲ ساعت با ۳۱۵/۰ میلی گرم بر گرم وزن خشک مشاهده شد. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه ای بین میزان بیان ژن و تولید تاکسول وجود ندارد. به نظر می رسد علت این موضوع، اختلاف زمانی بین بیان ژن و تولید تاکسول تحت متیل جاسمونات می باشد. با توجه به اهمیت تاکسول در صنایع داروسازی، پیشنهاد می شود در تحقیقات آینده، از غلظت های بالاتر از  ۵۰۰ میکرومولار متیل جاسمونات با زمان های بیشتر از ۳ روز نیز  برای بررسی احتمال افزایش تولید تاکسول استفاده شود.

bapt, Gene expression, HPLC, Real-time PCR, Taxol, Yew