M. Farshadfar - دانشیار، گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
N. Moradzade - دانش آموخته گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه
E. Farshadfar - استاد، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه
H. Shirvani - مدرس گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور

تنوع فنوتیپی و مولکولی گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) در ۱۶ اکسشن از این گونه ارزیابی شد. این بررسی با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه پیام نور مرکز کرمانشاه در سال ۱۳۹۳ اجرا شد. از ۱۱ صفت ریخت‎شناختی یادداشتبرداری، و چندشکلیDNA  با ۱۵ آغازگر SCoT محاسبه شد. تجزیه واریانس صفات ریخت‎شناختی اختلاف معنی­داری (p≤۰.۰۵) را بین اکسشن­ها برای تمام صفات نشان داد. مقایسه میانگین اکسشنها برای صفات مورد مطالعه به‎روش آزمون چند دامنهای دانکن اکسشن­ها را در گروههای­ مختلف قرار داد. اکسشن ۱۴۶۵۰ از لرستان با ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و تعداد دانه در چترچه و عملکرد برتر از دیگر اکسشنها بود. در تجزیه به مولفههای اصلی، ۴۰/۸۱ درصد از واریانس کل توسط چهار مولفه بیان شد. تجزیه خوشهای صفات ریخت‎شناختی، اکسشن­ها را در چهار گروه قرار داد. بیشترین مقدار وراثت‎پذیری (۳۴/۷۱) به ‎صفت تعداد ساقه اصلی تعلق داشت. آغازگرهای SCoT در مجموع ۵۵ باند تولید کردند که آغازگرهای SC۵ و SC۲۹ به­ترتیب با ۱۰ و ۹ باند بیشترین تعداد را داشتند. شاخص­های مولکولی شامل محتوای اطلاعات چندشکلی برابر با ۳۶/۰، شاخص نشانگری برابر با ۸۲/۱، نسبت چندگانه موثر برابر با ۸۰/۴ و شاخص قدرت تفکیک برابر با ۸۶/۵ بودند. میزان شباهت ژنتیکی مشاهده شده نیز براساس اطلاعات این نشانگرها برابر ۶۷/۰ بود. همچنین، تجزیه خوشهای بر اساس دادههای مولکولی، اکسشنها را در ۳ دسته قرار داد که این گروهبندی با نتایج تجزیه به مختصات اصلی (PCo) همخوانی نشان داد.

تنوع ژنتیکی, رازیانه, صفات ریخت‎شناختی, مارکر مولکولی