ldjvh emam - نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران پست الکترونیک memam@rifr-ac.ir
leila mirjani - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
tayebeh-sheila naraghi - کارشناس، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
hashem keneshlo - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

جاتروفا،Jatropha curcas  یک گونه گرمسیری سریع الرشد از خانواده Euphorbiaceae است این گیاه باارزش دارای اهمیت اقتصادی، دارویی و صنعتی است. تکثیر معمول گیاه از طریق بذر و قلمه می باشد. نظربه روغنی بودن بذر جاتروفا و پایین بودن قوه نامیه آن، از کشت جوانه برای تکثیر گیاه استفاده شد. برای ریزازدیادی گیاه، از جوانه های راسی دانهال های دو و چهارساله جاتروفا ( ژنوتیپ ۱ و ۲)، در فصل های مختلف سال استفاده شد. ضدعفونی کردن سطحی نمونه ها، با استفاده از محلول کلرید جیوه ۱/۰ درصد به‎مدت ده دقیقه و در فصل پاییز انجام شد و این تیمار بالاترین میزان استقرار جوانه را برای ژنوتیپ ۲ به‎همراه داشت. بیشترین رشد طولی و تکثیر شاخه در محیط MS  با ترکیب سیتوکینین BA و اکسین IBA در غلظت های به ترتیب سه و ۱/۰ میلی گرم در لیتر به‎دست آمد. اثرعامل ژنوتیپ بر شاخهزایی معنی دار نبود ولی تاثیر ژنوتیپ ۲ بر صفات رشد بالاتر از ژنوتیپ دیگر بود. در مرحله ریشه زایی، بیشترین میزان ریشه دارشدن نمونه ها در تیمار محیط تغییریافتهMS  دارای IBA در غلظت یک میلی گرم در لیتر به‎دست آمد. گیاهان حاصل از کشت بافت پس از انتقال به خاک گلدان و در شرایط گلخانه ای سازگار شدند.

genotype, Jatropha curcas, micro propagation, rooting, Shooting