لیلا جهانبان - دستیار آموزشی دانشگاه پیام نور شازند
سیاوش آقاخانی - مدرس دانشگاه پیام نور استان مرکزی

تالاب های کویری به عنوان یکی از پدیده های و یژه طبیعت از اهمیت ویژه ای از نظر مبانی مدیریت اکولوژیک برخوردارند، از طرفی این پدید ها با توجه به خصوصیات خاص خود، مورد توجه ویژه دولتمردان به منظور استفاده از پتانسیل های اکوتوریسم طبیعی قرار گرفتهاند. در کشور ما نیز در چند سال گذشته با پتانسیل ها و محدودیت خاص اقتصادی اجتماعی این مناطق و نیز رویکرد دولتمردان در -جلب مشارکت های مردمی، نقش سازمانهای مردم نهاد در همکاری و تلاش در جهت حمایت از این مناطق بیش از پیش ملموس است. بدین منظور هدف از این تحقیق، بررسی نقش سازمان های مردم نهاد در حفاظت و حمایت از تالاب های کویری ایران است.جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق شامل 069 عضو از مجموع اعضا هفت سازمان مردم نهاد فعال در حوضه زیست محیطیاستان مرکزی می باشد که بر اساس فرمول کوکران تعداد 641 نفر از این افراد انتخاب گردیدند و پرسشنامه های تحقیق توسط آنان تکمیل گردید. به منظور انجام نمونه گیری از میان جامعه آماری موجود از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبی استفاده گردید. برایسنجیدن اعتبار پرسشنامه های تهیه شده، با انجام یک تحقیق مقدماتی تعداد 90 نسخه از آن توسط اعضایی که در نمونه انتخابیتحقیق نبودند، تکمیل گردید و پرسشنامه های تکمیل شده با استفاده از نرم افزار SPSS ver:10 و به روش کرنباخ آلفا مورد بررسی قرار گرفت که نشان دهنده اعتبار خوب پرسشنامه ها می باشد. پس از جمع آوری و دسته بندی داده ها از روش آمار توصیفیو استنباطی استفاده شد. در قسمت آمار توصیفی این تحقیق ابتدا جداول توزیع فراوانی تهیه گردید و سپس مواردی چون فراوانی،درصد فراوانی، فراوانی تجمعی، میانگین، میانه، نما)مد( و انحراف معیار محاسبه گردید. در زمینه آمار استنباطی از آماره هایی نظیرضریب همبستگی اسپرمن، آزمون من وایت نی و آزمون کورسکال والیس استفاده گردید. نتایج حاصل نشان دهنده ی رابطه ی مثبت -بین میزان تحصیلات، آگاهی از عملکرد سازمان های غیردولتی بین المللی، استفاده از وسایل ارتباطی با سازمان های متولی مثل ادارهکل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی و.. ، با میزان موفقیت این سازمان ها در پیشبرد فعالیت های آموزشی و حمایت و حفاظت از تالاب های کویری داشت. نتایج همچنین منعکس کننده ی رابطه ی معکوس و معنی دار بینمتغیر مشکلات درون سازمانی و برون سازمانی با میزان موفقیت این سازمان هاست، در حالی که بین سن افراد، سابقه عضویت آن ها،میزان آگاهی از عملکرد سازمان های غیردولتی داخلی، میزان تامین مالی با متغیر وابسته، رابطه ای دیده نشد. نتایج حاصل از آزمون کروسکال والیس و من وایت نیز گویای اختلاف معنی دار بین نوع هدف اعضاء و جنسیت آنان ازنظر میزان موفقیت در پیشبرد فعالیت های ترویجی و آموزشی در زمینه حفاظت از تالاب های کویری توسط مردم است. ولی بین رشته ی تحصیلی و نوع همکاری آنها اختلافی دیده نشد. سرانجام نتایج رگرسیون چند متغیره نشان می دهد میزان تحصیلات و استفاده از کانال های ارتباطی، تاثیرات مثبت و مشکلات درون سازمانی تاثیرات منفی بر موفقیت این سازمان ها داشته است.

سازمان های مردم نهاد، تالاب های کویری، فرهنگ سازی، آموزش همگانی، آمار توصیفی و استنباطی