S. M. Sohrabi - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد
A. Ismaili - نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد پست الکترونیک: ismaili.a@lu.ac.ir
F. Nazarian Firouz-Abadi - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد
K. Samiei - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

DOR: ۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۸۹۱.۱۳۹۷.۲.۱۶۵.۵۲.۲۶.۱۵۸۰.۳۲ گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از مهمترین گیاهان دارویی جهان بوده و چندین آلکالوئید بنزیل ایزوکوئینولینی دارویی مهم را تولید می کند. در این پژوهش ژن ۴’OMT۲ (۳′-hydroxy-N-methylcoclaurine ۴′-O-methyltransferase) از این گیاه جداسازی، تعیین توالی و تعیین خصوصیت شد. پس از تکثیر توالی کد‎کننده و ژنومیک ژن ۴’OMT۲با استفاده از PCR، این قطعات در پلاسمید pTZ۵۷R/T همسانه‎سازی و تعیین توالی شدند. نتایج توالی یابی قطعاتی با طول ۱۰۷۴ و ۱۱۸۹ جفت بازی را به‎ترتیب برای توالی کد‎کننده و ژنومیک نشان داد. برای اولین بار در این گیاه، نتایج وجود یک اینترون با طول ۱۱۵ جفت باز را در توالی ژنومیک ژن ۴’OMT۲نشان داد. ژن جداسازی شده از ژنوتیپ ایرانی با همسانی بسیار بالایی به ژن ۴’OMT۲جنس شقایق شباهت داشت و با همسانی بیشتر از ۶۷ درصد به گیاهان راسته آلاله سانان شبیه بود. بررسی های بیوانفورماتیکی بیشتر نشان داد که ژن ۴’OMT۲آنزیمی پایدار را تولید می کند که بدون سیگنال پپتید بوده و در سیتوپلاسم تجمع پیدا می کند. برای بررسی آنالیز بیان ژن، پنج کتابخانه از داده های SRA (نوع mRNA) گیاه شقایق مربوط به ترانسکریپتوم جوانه گل، برگ، میوه در حال نمو، ساقه و ریشه از پایگاه SRA دریافت و بیان ژن جداسازی شده ۴’OMT۲در آنها با استفاده از نرم‎افزار IDEG۶ و آزمون های آماری بررسی شد. نتایج نشان داد که این ژن دارای بیان متفاوتی در بافت های مختلف گیاه شقایق بوده و بیشترین میزان بیان را در بافت ساقه دارد. شناسایی توالی کدکننده ژن های بیوسنتزی و بررسی خصوصیات آنها اولین قدم در دست‎ورزی ژنتیکی و بهره‎گیری در مهندسی متابولیک است. در این پژوهش برای اولین بار توالی کد‎کننده کامل ژن ۴’OMT۲از گیاه شقایق جداسازی شد و وجود یک اینترون در ساختار آن مشخص و اثبات شد.

بیان ژن, O- متیل ترانسفراز, توالی ژنومیک, شقایق, SRA