H. Mirzaie-Nodoushan - استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
M. Emam - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
S. Ezazi - کارشناس ارشد، تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
S. Kalatehjari - استادیار، تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) یکی از گونه های ارزشمند بادام با کابردهای زیست محیطی، حفظ خاک، دارویی و خوراکی است که به‎عنوان پایه در توسعه کشت بادام اهلی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش پس از استقرار درون شیشه ای جنین بادام کوهی و رشد شاخساره ها در محیط کشت DKW با ترکیب تنظیم کننده های رشد IBA، BA و  TDZبا مقادیر به‎ترتیب ۰۱/۰، ۵/۰ و ۰۵/۰ میلی گرم در لیتر، تاثیر عوامل نور و تنظیم کننده های رشد بر ریشه زایی شاخساره های حاصل از جنین در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. از نور به عنوان عامل اول در دو سطح (الف: ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی، ب: دائم در تاریکی به مدت ۱۰ روز) و تنظیم کننده رشد در محیط کشت پایه DKW به عنوان عامل دوم در پنج سطح (۱: NAA + IBA هریک به میزان ۱ میلی گرم در لیتر، ۲: NAA به میزان ۱ میلی گرم در لیتر، ۳: IBA به میزان ۱ میلی گرم در لیتر، ۴: IBA به میزان نیم میلی گرم در لیتر، ۵: NAA  به میزان نیم میلی گرم در لیتر) استفاده شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، دو عامل نور و تنظیم کننده رشد تاثیر معنی دار و متفاوتی بر همه صفات مورد مطالعه در ریشه زایی داشتند. روشنایی موجب رشد بهتر شاخساره ها نسبت به تاریکی شد. سطوح مختلف تنظیم کننده های رشد به کار رفته در محیط کشت هم اثرات متنوعی بر رشد شاخساره ها و ریشه زایی گذاشتند. ترکیب IBA و NAA بیشترین تعداد ریشه را تولید کرد. ولی IBA به مقدار ۱ میلی گرم در لیتر بیشترین طول ریشه اصلی، تعداد و طول ریشه های فرعی را ایجاد کرد. اثر متقابل عوامل نور و محیط کشت بر طول شاخساره، طول ریشه اصلی، تعداد و طول ریشه فرعی اثر معنی داری گذاشت، به طوری که ترکیب دو تنظیم کننده رشد در روشنایی بیشترین تعداد ولی استفاده از ۱ میلی گرم NAA در تاریکی بیشترین تعداد ریشه فرعی را تولید کرد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعات، وجود تناوب نور و تاریکی و استفاده از تنظیم‎کننده‎ رشد IBA در تکثیر رویشی ژنوتیپ های مختلف بادام کوهی ضروریست.

بادام کوهی, تنظیم کننده رشد, ریزازدیادی, روشنایی, Amygdalus scoparia