mansoureh sarami - نویسنده مسئول مکاتبات، مدرس، دانشگاه پیام نور اصفهان
hossein zeinali - استادیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان

تنوع ژنتیکی ۱۴ جمعیت از گونه L. Silybum marianum جمع‎آوری شده از مناطق مختلف ایران در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بررسی شد. جمعیت ها از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه با هم اختلاف (p≤۱%) داشتند. به طوری که بیشترین مقادیر عملکرد دانه، وزن کل گل‎آذین در بوته، وزن هر گل‎آذین در بوته و تعداد گل آذین در بوته متعلق به ‎جمعیت ۴ و کمترین این مقادیر متعلق به جمعیت ۶ بود. ضرایب تنوع ژنتیکی به‎دست آمده برای صفات عملکرد دانه، وزن کل گل‎آذین ها در بوته، وزن هر گل‎آذین در بوته و تعداد گل‎آذین در بوته بالا بود، که بیانگر تنوع زیاد در بین نمونه های مورد مطالعه برای این صفات می‎با شد. عملکرد دانه با وزن کل گل‎آذین ها در بوته همبستگی مثبت و معنی دار داشت. بر اساس تجزیه به مولفه‎های اصلی، دو عامل اول و دوم در مجموع بیش از ۷۶ درصد از کل واریانس بین داده‎ها را تبیین کردند. تجزیه خوشه ای بر مبنای ۷ صفت مورد مطالعه با برش دندروگرام در فاصله ۴۲/۴۴، جمعیت‎های مورد مطالعه را در ۴ گروه مختلف قرار داد. بیشترین فاصله اقلیدسی بین جمعیت‎های ۴ و ۱ و کمترین فاصله اقلیدسی بین جمعیت‎های ۵ و ۶ بود. کلیه نتایج به‎دست آمده نشان دهنده وجود توانمندی ژنتیکی بالا در جمعیت های  Silybum marianumایرانی برای استفاده در برنامه های به نژادی مانند تلاقی پلی کراس و تولید ارقام مصنوعی با خصوصیات زراعی مطلوب است.

Silybum marianum, تنوع ژنتیکی, ضرایب همبستگی, تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه خوشه ای