borzoo yousefi - نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، ایران پست الکترونیک: :borzooyoosefi@yahoo.com
seyed reza tabaei aghdaei - استاد پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
hooshmand safari - دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، دانشگاه رازی کرمانشاه

گونه گل محمدی(Rosa damascena Mill.)  با نام عمومی رز دمشقی (Damask Rose) گل ملی ایران شناخته شده است. به منظور رسیدن به تولید گل و درصد اسانس بیشتر، بیست و پنج اکسشن گل محمدی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شرایط آبیاری قطره ای و دوره آبیاری ۷ روز یکبار کشت شد. با استفاده از روش تقطیر با آب از گلبرگ آنها اسانس استخراج شد. صفات عملکرد گل در هکتار، تعداد گل در بوته و میزان اسانس بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تنوع معنی دار در بین اکسشن های مورد مطالعه برای صفات مورد بررسی در سطح ۱% بود. همبستگی فنوتیپی صفات نشان داد که عملکرد گل در هکتار و تعداد گل در بوته همبستگی بالایی داشتند، اما این دو صفت با میزان اسانس همبستگی معنی داری نداشتند. بر اساس مقایسه میانگین، تجزیه خوشه ای و تجزیه تابع تشخیص دو گروه برتر در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه بودند. گروه اول شامل هفت اکسشن اراک، کاشان ۵،  رشت، صحنه، اسلام آباد غرب، جوانرود۲، سنندج و یزد بود که بیشترین میزان تولید گل را داشتند و گروه دوم شامل شش اکسشن ارومیه، کاشان۲، کاشان۴، هرسین، جوانرود۱ و ماهیدشت بود که بیشترین میزان اسانس را داشتند. در نهایت دو اکسشن جوانرود۲ و ماهیدشت در مجموع از نظر هر دو صفت تولید گل و اسانس از سایر اکسشن ها برتر بودند.

تنوع ژنتیکی, گل محمدی, عملکرد گل و عملکرد اسانس