leila alikhani - کارشناس ارشد، جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
mohammad shafee rahmani - نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد، بیوتکنولوژی گیاهی، آزمایشگاه بیولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان پست الکترونیک: rahmanihama@gmail.com
naghi shabaniyan - استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
hedyeh badakhshan - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

در این مطالعه با استفاده از داده های ژنتیکی حاصل از ۱۸ آغازگر توالی های تکراری ساده میانی (ISSR)  و ۱۰ آغازگر چندشکلی تکثیرشده بین رتروترانسپوزون ها (IRAP)، تنوع ژنتیکی به ترتیب ۱۵۰ و ۱۰۹ پایه مازودار (Quercus infectoria) و وی ول (Q. libani) از جنگل های زاگرس شمالی بررسی شد. در جمعیت های Q. infectoria ازآغازگرهای ISSR و IRAP به ترتیب ۲۰۲ و ۱۳۶ نوار تکثیر شد که از این تعداد ۱۹۴ و ۱۳۵ نوار چندشکل بودند. این آغازگرها در ژنوتیپ های Q. libani به ترتیب ۱۷۹ و ۱۳۴ نوار چندشکل را از مجموع ۱۸۷ و ۱۳۷ نوار تکثیرشده تولید کردند. در سطح گونه، تنوع ژنتیکی بالایی در هر دو گونه آشکار شد. تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که سهم عمده تنوع ژنتیکی کل در گونه های مازودار و وی ول مربوط به تنوع ژنتیکی درون جمعیت هاست. در هر دو گونه، شاخص تنوع ژنی نی برآورد شده براساس آغازگرهای ISSR بیشتر از IRAP بود. همبستگی بین فواصل جغرافیایی جمعیت ها و فواصل ژنتیکی برآورد شده آنها از دو نشانگر مورد مطالعه معنی دار نبود. که نشان دهنده وجود ارتباط ژنتیکی بین جمعیت های جدا از هم این دو گونه از طریق جریان ژنی است. در دندروگرام UPGMA حاصل از تجزیه خوشه ای جمعیت های مورد بررسی هر دو گونه در خوشه هایی مجزا گروه بندی شدند که بیانگر کارایی مطلوب این نشانگرها در مطالعه تنوع ژنتیکی بلوط هاست.

بلوط, شاخص تنوع ژنی نی, نشانگرمولکولی, تجزیه خوشه ای