A. Ebrahimi - دانشجوی دکتری، اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
M.R. Naghavi - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
M. Sabokdast - مربی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
A. Moradi Sarabshelli - کارشناس ارشد، اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
K. Ghaderdan - کارشناس، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی، ۱۱۵ ژنوتیپ جو بومی از ۵ گونه H. vulgare، H. spontaneum، H. marinum، H. murinum، H. bulbosume در قالب طرح سیستماتیک در مزرعه کشت گردید. ۱۰ صفت کمی براساس دستورالعمل های موسسه بین الملی ذخایر توارثی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین نمونه ها از نظر صفات مورد بررسی تنوع زیادی وجود دارد. تجزیه همبستگی بین صفات برای هر گونه جداگانه محاسبه شد. البته همبستگی مثبت و معنی دار بین تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبلچه وجود داشت. همچنین تعداد دانه در سنبله با صفات عرض دانه و طول دانه دارای همبستگی منفی بود. تجزیه به مولفه های اصلی، ۳ مولفه اصلی را مشخص کرد که ۷۸ درصد از تغییرات کل را توجیه می نمودند، مولفه اول با ۳۵ درصد توجیه کننده صفاتی شامل تعداد سنبلچه، طول و عرض دانه و تعداد دانه در سنبله؛ مولفه دوم با ۲۲ درصد توجیه کننده صفاتی شامل بیرون زدگی پدانکل، طول محور پدانکل و طول سنبله بود و مولفه سوم با ۳۸/۲۲ درصد عمدتا صفات ارتفاع، تعداد گره و تعداد برگ را دربر گرفت. تجزیه خوشه ای بر اساس میانگین کلیه صفات، نمونه ها را در ۳ طبقه گروه بندی نمود و تا حد زیادی توانست گونه های مختلف جو را از هم تفکیک نماید. نتایج این تحقیق بیانگر تنوع بالا در نمونه های جوهای وحشی ایران می باشد که با شناسایی ژن های مفید در آنها می تواند در اصلاح و بهبود ارقام زراعی استفاده گردند.

تجزیه خوشه ای, تنوع ژنتیکی, جو, مورفولوژی