mohammad mehdi majidi
parvaneh askari niya
fatemeh amini
maryam ebrahimiyan
agha fakhr mirluohi

این مطالعه به منظور بررسی الگوی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد علوفه ۲۵ ژنوتیپ فسکیوی بلند در ۷ محیط (ترکیب سال و مکان) انجام شد. تجزیه آثار افزایشی جمع­پذیر و آثار متقابل ضرب­پذیر نشان داد که آثار ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل بین آنها بسیار معنی­دار بود و سه مولفه اول ۸۹ درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه نمودند. براساس نمودار بای پلات اولین مولفه اصلی و میانگین عملکرد علوفه برای ژنوتیپ­ها و محیط­ها، ژنوتیپ­های شماره ۸ و ۲۰ به عنوان پایدارترین ژنوتیپ­های پرمحصول شناسایی شدند. ژنوتیپ­های ۱، ۱۲و ۱۴ در مرتبه دوم به عنوان ژنوتیپ­های پایدار و پر­محصول جای گرفتند. نمودارهای تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی ترسیم شده براساس دو مولفه اول و معنی­دار مدل برای ژنوتیپ­ها و محیط­ها و همچنین تجزیه خوشه­ای براساس آماره­های پایداری مدل AMMI۳ شامل SIPC۳ و EV۳ نشان داد که ژنوتیپ ۸ با داشتن عملکرد بیش از میانگین، سازگاری عمومی مطلوب دارد. ژنوتیپ­های ۱، ۹ و ۱۲ پایداری متوسط تا ضعیف داشتند و ژنوتیپ­های ۱۰، ۱۳، ۱۹ و ۲۵ به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ­ها شناخته شدند. براساس نتایج بدست آمده می­توان ژنوتیپ­های ۲و ۱۶ و ۱۷ را واجد سازگاری خصوصی به محیط­های با آبیاری مطلوب (سال­های ۸۷ و ۸۸ ارزیابی در اصفهان) و ژنوتیپ ۱۸ را واجد سازگاری خصوصی به شرایط کمبود آب آبیاری (سال­های ۸۶ و ۸۷ ارزیابی در لورک) دانست. نتایج نشان داد که محیط­های مورد ارزیابی همگی در ایجاد اثر متقابل سهم داشتند و کمبود آب آبیاری به شدت بر عملکرد ژنوتیپ­ها تاثیرگذار بود.

اثر متقابل ژنوتیپ و محیط, تجزیه امی, الگوی واکنش ژنوتیپی, فسکیوی بلند