marzieh shah-nazari
boratali siyahsar
seyed-mojtaba khayamnekoei
reza mohammadi

با توجه به اهمیت ارزیابی قدرت ترکیب­پذیری عمومی قبل از تهیه واریته های ساختگی در گیاهان علوفه ای، تعداد ۵۰ ژنوتیپ فسکیوی بلند در سال ۱۳۸۵ در یک خزانه پلی کراس کشت گردید. ۵۰ ژنوتیپ پلی کراس حاصل جهت انتخاب والدین مناسب برای تولید واریته ساختگی در سال ۱۳۸۶ در یک مزرعه نتاج پلی کراس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار ارزیابی گردیدند. صفات مختلفی در دو چین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه برای بیشتر صفات تفاوت بسیار معنی داری وجود داشت. عملکرد علوفه تر و خشک و مقاومت به زنگ در دو چین و تعداد ساقه دارای بیشترین ضریب تغییرات و طول خوشه، ارتفاع بوته و قطر یقه در دو چین دارای کمترین ضریب تغییرات بودند.   توارث­پذیری عمومی صفات تعداد ساقه، طول خوشه، ارتفاع بوته، عملکرد علوفه تر و خشک چین اول و دوم نسبتا خوب بود. پیشرفت ژنتیکی برای تعداد ساقه و عملکرد علوفه تر و خشک چین اول و دوم خوب بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای قدرت ترکیب پذیری عمومی صفات مورد مطالعه، ژنوتیپ های فسکیوی بلند در ۴ گروه قرار گرفتند. در تجزیه به مولفه های اصلی آثار GCA، سه مولفه اول در مجموع ۸۰/۷۸ درصد از کل تنوع را توجیه نمودند. با توجه به اینکه مولفه اول بیشترین نسبت واریانس توجیه شده را به خود اختصاص داده، بنابراین مهمترین صفت برای ارزیابی قدرت ترکیب پذیری عمومی ژنوتیپ ها و در نهایت انتخاب برترین ها برای تولید رقم ساختگی، عملکرد علوفه تر و خشک، قطر یقه و تعداد ساقه می باشد. از نظر قدرت ترکیب پذیری عمومی، ۹ ژنوتیپ برای صفت عملکرد تر و عملکرد خشک، ۱۰ ژنوتیپ برای قطر یقه، ۵ ژنوتیپ برای ارتفاع و ۵ ژنوتیپ برای طول خوشه دارای بالاترین ارزش بودند. بنابراین ژنوتیپ های برتر در مورد مجموعه این متغیرها را می توان به عنوان والدین در تولید واریته های ساختگی به کار برد.

فسکیوی بلند, ترکیب پذیری عمومی, آزمون نتاج پلی کراس