mohammad mehdi majidi
mohammad reza jazayeri
ghasem mohammadi nezhad

اسپرس یکی از گونه های مهم علوفه ای زراعی و مرتعی می­باشد که به دامنه وسیعی از مناطق اقلیمی ایران سازگار است. از آنجایی که مرحله جوانه­زنی و رشد اولیه گیاهچه نقش اساسی در استقرار و عملکرد نهایی دارد، تحمل گیاه به تنش شوری در این مرحله از اهمیت خاصی برخوردار است. این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش شوری بر جوانه زنی، خصوصیات گیاهچه ای و تجمع عناصر سدیم و پتاسیم و نیز ارزیابی میزان تحمل توده های اسپرس اجرا گردید. سطوح شوری شامل غلظت های صفر(شاهد)، ۵۰، ۱۰۰،۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­مولار نمک کلرید سدیم بود که بر روی ۱۰ توده اسپرس اعمال گردید. نتایج نشان داد که غلظت ۳۰۰ میلی­مولار نمک مانع جوانه زنی بذرهای همه توده ­ها گردید در حالی که در غلظت ۲۰۰ میلی مولار حدود ۵۰ درصد بذرها جوانه زدند. بنابراین با افزایش غلظت شوری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد بقاء گیاهچه، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، درصد پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاهچه به طور معنی داری کاهش یافت؛ ولی تعداد روز تا پایان جوانه زنی، درصد پتاسیم و نسبت طول اندام هوایی به ریشه (ضریب آلومتری) افزایش نشان داد.  بدین ترتیب بین توده های مورد مطالعه تنوع زیادی از نظر میزان تحمل به شوری وجود داشت، به طوری که در مجموع توده انتخابی از خوانسار بیشترین تحمل را نشان داد. نتایج تجزیه خوشه ای براساس خصوصیات اندازه­گیری شده تحت شرایط شوری، توده ها را به سه گروه مجزا تفکیک کرد، به طوری که نحوه گروه­بندی با میزان تحمل آنها به تنش در هرگروه مطابقت بالایی داشت. در مجموع، نتایج حاکیت از آن داشت که اسپرس تحمل بالایی به تنش شوری در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه داشت و بین توده ها نیز تنوع ژنتیکی کافی از نظر این صفت وجود داشت که می تواند مبنای گزینش نمونه های متحمل قرار گیرد.

germination, Sainfoin, Salt tolerance, Seedling and Selection