P. Moradi - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان
A. Haghnazari - عضو هیات علمی دانشگاه زنجان.
A. A. Jafari - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی توده های Poa prathensis استان زنجان، ۱۰ جمعیت جمع آوری شده از سطح استان زنجان، در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل با پایه چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان طی سالهای ۸۲ و ۸۳ مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد علوفه خشک و ۱۹ صفت مورفولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفت. داده های مربوط به صفات اندازه گیری شده در هر یک از سالهای ۸۲ و ۸۳ به صورت جداگانه تجزیه شدند و با استفاده از طرح کرت های خرد شده در زمان ۷ صفت مورد تجزیه واریانس مرکب قرار گرفتند. اختلاف معنی داری میان جمعیتها برای تمام صفات مورد مطالعه مشاهده گردید که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی در جمعیتها جمع آوری شده استان زنجان می باشد. با تجزیه به مولفه های اصلی، ۳ مولفه اول ۸۸ درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. تاریخ ظهور خوشه، تاریخ گرده افشانی، تاریخ رسیدگی بذر و وزن بذر با علامت مثبت و تعداد ساقه با علامت منفی مهمترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. در مولفه دوم طول برگ پرچم، وزن برگ و طول خوشه و در مولفه سوم نیز عرض برگ، عرض کانوپی و فاصله برگ پرچم تا خوشه از مهمترین صفات بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای، ۱۰ جمعیت ارزیابی شده را در ۴ گروه متفاوت قرار داد. گروه اول دارای بیشترین ارتفاع بوته و طول برگ بوده و خوشه دوم نسبت برگ به ساقه بالا و بیشترین عرض کانوپی را داشت. خوشه سوم از ویژگیهایی چون عملکرد علوفه متوسط، ارتفاع متوسط و تاریخ رسیدگی متوسط برخوردار بود. گروه چهارم نیز زودرس، پاکوتاه و دارای عملکر علوفه پایین بود. در نهایت با پراکنش جمعیتها براساس سه مولفه اول، تطابق خوبی بین تجزیه کلاستر و تجزیه به مولفه های اصلی مشاهده گردید.vvv

تنوع ژنتیکی, تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه خوشه ای, عملکرد علوفه و prathensis Poa