Seyed Reza Tabaei-Aghdaei - Research Institute of Forests and Rangelands, P.O. Box ۱۳۱۸۵-۱۱۶, Tehran, Iran
E. Soleimani
A. A. Jafari
M. B. Rezaei

تنوع ژنتیکی در عملکرد گل و خصوصیات مورفولوژیکی گل محمدی هشت جمعیت غرب کشور، در یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در سالهای زراعی ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ مورد بررسی قرار گرفت. روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی ژنوتیپها برای عملکرد و اجزای آن شامل عملکرد گل, تعداد گل، وزن تک گل, نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و درصد ماده خشک گل و خصوصیات مورفولوژیکی گیاه از قبیل ارتفاع گیاه، زاویه شاخه، طول و عرض برگچه، طول و عرض نهنج، طول و عرض غنچه، طول و تراکم خار، و نیز حساسیت نسبی به آفات بکار گرفته شد. ژنوتیپها از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری نشان دادند و براساس نتایج بدست آمده، چهار مولفه اصلی به ترتیب ۸۶/۳۴، ۴۱/۲۲، ۹۵/۱۶ و ۶۶/۱۳ و در مجموع ۸۸/۸۷ درصد از کل تنوع را تبیین می نمایند. همچنین در مولفه اول صفات مورفولوژیکی اندامهای رویشی، در مولفه دوم صفات مورفولوژی گل، در مولفه سوم حساسیت به آفات و مشخصات غنچه و در مولفه چهارم عملکرد و اجزا آن از مهمترین صفات بودند. بزرگترین ضریب ویژه برای عملکرد گل متعلق به مولفه چهارم بود که براساس آن ژنوتیپ با منشا آذربایجان غربی مناسبترین گزینش برای عملکرد گل می باشد. تجزیه خوشه ای نیز ژنوتیپها را در سه گروه قرار داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای آذربایجان شرقی و ایلام بدست آمد. همچنین توزیع ژنوتیپها براساس چهار مولفه اصلی با نتایج تجزیه خوشه ای مطابقت خوبی نشان داد. براساس این گروه بندی، با تلاقی ژنوتیپهای گروه اول با سومین گروه بیشترین تنوع از نظر صفات مورد مطالعه در این بررسی را می توان حاصل نمود.

Rosa damascena Mill, Genetic variation, genotype, Multivariate analyses, Flower yield and Morphological traits