Parvaneh Safarialamouti - دانش آموحته دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران
Esmail Karamidehkordi - دانشیار ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران

یکی از رویکردهای مدیریتی در راستای حفاظت تنوع زیستی، مدیریت مشارکتی است. پژوهش حاضر با هدف شناخت مشارکت جامعه محلی در اجرای اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع زیستی در منطقه حفاظت شده سرخ آباد استان زنجان انجام شد. پژوهش از یک روش تحقیق ترکیبی بهره گرفت. بدین صورت که ابتدا از طریق یک پژوهش کیفی اکتشافی، ۳۲ نفر از کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند در استان و شهرستانهای زنجان و طارم انتخاب شدند و جمع آوری داده ها از طریق انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته پیرامون شاخص های اقدامات صورت گرفته در حفاظت از تنوع زیستی در منطقه صورت پذیرفت. در بخش کمی، پرسشنامه خودتکمیلی تهیه شد و داده ها با استفاده از یک روش شناسی پیمایشی گردآوری شدند. نتایج نشان داد، مشارکت جامعه محلی در اجرای اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع زیستی، بیشتر در سطح یک مشارکت (مشارکت دستکاری شده) و سطح دو مشارکت (صرفا اطلاع رسانی به مردم) بوده است و به سطوح بالای مشارکت توجه نشده و یا بسیار کم توجه شده است. همچنین نتایج نشان داد بین مشارکت در اقدامات بهبود دهنده دانش و اجرای آن، و بین مشارکت در اقدامات تنوع ساز و بهبود دهنده معیشت و اجرای آن ارتباط مثبت و معنادار وجود داشت. بنابراین، ضرورت دارد که اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع زیستی، با نگاهی جامعتر، چند بعدی و براساس تقویت مشارکت جوامع محلی و انسجام بخشی فعالیت های سازمان ها و کنشگران مختلف در جهت حفاظت و احیای اکوسیستم ها و گونه های مناطق حفاظت شده انجام شوند.

اکوسیستم, تنوع زیستی, زنجان, محیط زیست, مشارکت