ساناز جوادزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه پیام نور ارومیه
امامعلی عاشری - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، استادیار دانشگاه پیام نور مرکز ارومیه

دریاچه اورمیه به مساحت 0444 کیلومتر مربع دریاچه ای وسیع و با شوری زیاد است که در شمال غربی ایران و بین استانهای آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است. این دریاچه در پایین ترین منطقه حوزه آبریز بسته ای با مساحت تقریبی 09444 کیلومترمربع، که در سه استان آذربایجان غربی، شرقی و کردستان واقع شده است، قرار دارد. حقآبه دریاچه اورمیه در سه استان ذکر شده به شرح 01 درصد در استان آذربایجان غربی، 60 درصد در استان آذربایجان شرقی و 16درصد در استان کردستان است و طبق نظر محققین، در مسیر رودهای تغذیه کننده این دریاچه 29 سد ساخته شده است که این در راستای تامین آب شرب و کشاورزی این سه استان، صورت گرفت ولی به توسعه کشاورزی کمکی نشده است و دیگر هیچ آبی به دریاچه اورمیه وارد نگردید و می توان به جرات بیان کرد که سد سازی مهمترین عامل خشک شدن این دریاچه منحصر بفرد می باشد.طبق نظر متخصصان 44 درصد آب ورودی به دریاچه در پشت سدها ذخیره می شود که از این مقدار، 04 درصد در کشاورزی هدر دادهمی شود و این یعنی خارج نمودن حقآبه دریاچه اورمیه از مسیر طبیعی و نابود کردن دریاچه و اکوسیستم موجود در منطقه شمالغرب کشور که این خود باعث برهم خوردن آب و هوا و شرایط اقلیمی منطقه خواهد شد.مقاله حاضر با توجه به آمارهای معتبر موجود در مراجع مختلف، که کار کارشناسی در زمینه های مربوط به خود را انجام می دهند از جمله، سازمان آب و هواشناسی، اثبات می کند که تاثیر گذارترین عامل تعیین گننده بر ایجاد وضعیت وخیم در دریاچه اورمیه، روند بی سابقه سد سازی و نحوه بهره برداری از سدهای موجود در حوضه آبریز می باشند، به طوریکه اگر این عامل یعنی چگونگی بهره برداریاز سدها معقولانه پیش می رفت، تغییرات اقلیم شناسی منطقه به هیچ وجه به تنهایی قادر به خلق چنین تراژدی در منطقه نمی گردید.

دریاچه اورمیه، حوضه آبریز، سدسازی، محیط زیست، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان