Ali Alizadeh Aliabadi - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

در این مقاله، سعی شده است ضمن معرفی "گونه های بیگانه مهاجم"، اهمیت آنها در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست مورد بررسی قرارگیرد. تشابه "آفات، بیمارگرها و علف های هرز" با "گونه های بیگانه مهاجم"، ازلحاظ صدمه ای که به گیاهان و محیط زیست وارد می کنند؛ سبب شده است، "حفاظت از محیط زیست، جنگل ها و تنوع زیستی در برابر آفات گیاهی"، یکی از چهار وظیفه اصلی قرنطینه نباتی محسوب شود. "گونه های بیگانه مهاجم" (که در چارچوب کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات همان "آفات قرنطینه ای" تلقی می شوند)، پس از پدیده "تخریب و ازدست رفتن زیستگاه های طبیعی"، از مهم ترین عوامل نابودکننده تنوع زیستی معرفی شده اند. بنابراین کنوانسیون تنوع زیستی و کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات، هردو خود را موظف به مقابله با "گونه های بیگانه مهاجم" می دانند. سازوکارهای دیگری نیز مانند موافقت نامه موازین بهداشتی و بهداشت گیاهی، کدکس غذایی و پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا نیز در تقویت قرنطینه نباتی و تسهیل روند انجام وظایف آن موثر هستند. در کنار این نهادها، بیش از هشت سازمان بین المللی دیگر نیز، در قالب "گروه ارتباطی مربوط به تنوع زیستی"، در رسیدن به اهداف مربوط به حفظ محیط زیست و ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی کمک می کنند. در بخش پایانی این تحلیل، ضمن برشمردن نقش تعدادی از نهادهای عضو این گروه، در مدیریت گونه های بیگانه مهاجم و حفظ محیط زیست، تداخل مدیریتی و هم افزایی مطلوب و موثر آنها در نیل به این امر مهم و حیاتی، مورد بحث واقع شده است.

گونه های بیگانه مهاجم, قرنطینه نباتی, کنوانسیون تنوع زیستی, کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات, گروه ارتباطی مربوط به تنوع زیستی