M. Babmorad - نویسنده مسئول، مربی پژوهشی، گروه تحقیقات حفاظت و حمایت، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
S.E. Sadeghi - دانشیار پژوهشی، گروه تحقیقات حفاظت و حمایت، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
M. Hesamzadeh Hejazi - استادیار پژوهشی، بانک ژن ملی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
R. Omid - مربی پژوهشی، گروه تحقیقات حفاظت و حمایت، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

سنک صنوبر Monosteira unicostata  یکی از آفات مهم درختان خانوادهSalicaceae  به­ویژه درختان صنوبر در نهالستانها و صنوبرکاریها می‎باشد. طی سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴، خسارت این آفت روی ۱۵ کلن بومی و غیر­بومی صنوبر که در دو قطعه آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات البرز کرج کاشته شده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفت. این کلنها متعلق به گونه­های Populus alba L.، Populus nigra L.،  Populus deltoides Marsh. و همچنین دورگ P. x. euramericana (Dode) Guinier بودند. در مورد هر کلن، ۴ اصله نهال در وسط هرکرت آزمایشی انتخاب گردید و از اواسط خردادماه تا اواسط مهرماه به­فاصله هر ۱۵ روز یکبار در هر قطعه آزمایشی به مدت سه سال مورد بررسی قرار گرفتند. در هر نوبت نمونه­برداری، تعداد چهار برگ از ارتفاع مختلف هر نهال در جهات چهارگانه جغرافیایی به­طور تصادفی برداشت شد و تعداد برگهای خسارت دیده ثبت شد. بر این اساس هر نهال به­عنوان واحد نمونه­برداری امتیاز ۰ تا ۴ گرفت و میانگین امتیازات خسارت در مورد نهالهای هر کرت آزمایشی محاسبه گردید. داده­ها بعد از عمل نرمال­سازی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها با استفاده از نرم­افزارSAS  انجام شد و برای دسته بندی میانگین ها از آزمون دانکن در سطح احتمال ۱% استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس داده‎های به­دست­آمده در مجموع سه سال بررسی خسارت این آفت روی نهالهای صنوبر تفاوت معنی داری را در سطح یک­درصد، بین گونه ها و کلن های بررسی شده در هر دو قطعه آزمایشی نشان داد. نتایج بررسی در دو قطعه آزمایشی نشان داد که دو کلن P. alba ۴۴.۹ و P. alba ۵۸.۵۷ در یک گروه بیشترین میزان تغذیه سنک را داشته، بنابراین حساسترین کلن ها به این آفت تشخیص داده شدند. در بین کلن­های مربوط به گونه P. deltoides در قطعه آزمایشی اول، دو کلن ۷۷.۵۱ P. deltoides و P. deltoides ۷۳.۵۱ در یک گروه و در قطعه آزمایشی دوم، سه کلن ۷۷.۵۱ P. deltoides، P. deltoides ۷۳.۵۱ و ۶۹.۵۵ P. deltoidesدر گروه واحد، مقاوم­ترین کلن ها نسبت به این آفت بودند.

صنوبر, گونه­ ها و کلن ها, مقاومت, سنک صنوبر, خسارت, کرج