N. Rajabi Mazhar - نویسنده مسئول، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، ص. پ. ۸۸۷-۶۵۱۵۵
S. Moharramipour - دانشیار، گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
S.E. Sadeghi - دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر (Phloeomyzus passerinii Sign.) به عنوان یکی از آفات مهم درختان صنوبر تبریزی در سال ۱۳۸۲-۱۳۸۱ مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره های یک روزه شته مومی روی قلمه هایی از کلن های صنوبر به طول ۲۰ و به قطر ۵/۱ تا ۲ سانتیمتر متعلق به ۴ گونه Populus alba L.، P. nigra L.، P. deltoides Marsh. و P. x. euramericana Guinier. مستقر گردید. این آزمایش در اتاق رشد تحت شرایط دمایی ۱ ± ۲۱ درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی ۷۰-۶۰ درصد و دوره روشنایی ۱۶ ساعت و ۸ ساعت تاریکی انجام شد. بعد از استقرار پوره ها به آنها اجازه داده شد تا به مرحله بلوغ رسیده و تولیدمثل نمایند. تعداد نتاج تولید شده و تلفات طبیعی آنها در هر روز تا پایان عمر شمارش گردید. بر اساس این نتایج پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر روی هر کلن مورد مطالعه قرار گرفت. بر پایه دو متغیر سن (x) و نسبت بازماندگان در فاصله سنی x تا x+۱ پارامترهای جدول زندگی از قبیل تغییرات نرخ بقا (Lx)، مرگ و میر ویژه سن (qx)، نسبتی از گروه اصلی که در فاصله سنی x تا x+۱ می میرند (dx) و امید به زندگی (ex) محاسبه و منحنی های مربوطه رسم گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شته روی کلن های P. alba ۵۸/۵۷، P. deltoides ۷۲/۵۱ و P.x. euramericana ۲۱۴ قادر به تغذیه و تولیدمثل نبوده و می توان نتیجه گرفت که این کلن ها به شته کاملا ایمن هستند. نرخ بقا در کلن (P. nigra ۵۶/۷۲) از روز ۱۳ سیر نزولی را شروع کرد و در روز ۲۱ به صفر رسید، همچنین در این کلن مرگ و میر ویژه سن از روز ۱۵ شروع و روز ۱۹ به بالاترین حد خود رسید. بر این اساس، در کلن P. nigra ۴۷/۱۳ امید به زندگی در شروع زندگی ۵۰/۱۹ بود و بعد از ۲۴ روز به صفر رسید. بالاترین و پایین ترین دوره بقا ۱۳ و ۱ به ترتیب در کلن های P. nigra ۵۶/۷۲ و P. nigra ۶۲/۱۴۹ بود. همچنین نتایج این بررسی نشان داد که بین پارامترهای جدول زندگی شته در کلن های مختلف صنوبر اختلاف معنی دار وجود دارد.

صنوبر, کلن, جدول زندگی, آنتی بیوز و شته مومی صنوبر