شناسایی عامل شانکر باکتریایی درختان گوجه سبز و آلوی وحشی در جنگلهای استان گیلان

از اسفند ماه ۱۳۸۱ تا مهر ماه ۱۳۸۲ از درختان گوجه سبز و آلوی وحشی مشکوک به بیماری شانکر باکتریایی واقع در استان گیلان (تالش، هشتپر، لیسار، لاهیجان و آستانه) نمونه برداری بعمل آمد. مشخص ترین علائم بیماری، تشکیل شانکر به همراه تراوشهای صمغی است. نواحی آلوده اندکی فرورفته و به رنگ قهوه ای تیره تری نسبت به پوست سالم مجاور بودند؛ رنگ بافتهای پوست ناحیه شانکر بین نارنجی روشن تا قهوه ای متغیر می باشد. در برخی نواحی، تعداد زیادی از جوانه ها از بین می روند. تحت شرایط جوی مناسب، آلودگی گلها نیز صورت می گیرد و می تواند بسیار شدید باشد. ممکن است آلودگی از گلها به شاخه منتشر شده و تولید بلایت شاخه نماید و یا به داخل مهمیز نفوذ کرده و باعث تولید شانکر شود. هنگامی که میوه آلوده شود، لکه های روی آن صاف، سطحی و به رنگ قهوه ای تیره در می آید. لکه ها ۲-۳ میلیمتر عمق داشته و فرورفته اند. نمونه برداری از سرشاخه های آلوده و شانکرهای تنه صورت گرفت و عامل بیماری زا با کشت روی محیط کشتهای باکتریایی مانند King's B و NA (آگار مغذی) جداسازی گردید.در این پژوهش تعداد ۱۲۳ جدایه باکتری از درختان مشکوک به آلودگی جداسازی شد که ۲۸ جدایه در توتون و شمعدانی فوق حساسیت ایجاد نمودند. تمامی آزمونهای شناسایی بر روی این ۲۸ جدایه انجام پذیرفت. بر اساس خصوصیات فنوتیپی، تغذیه ای، مورفولوژیک (جدول ۱) و نقوش الکتروفورزی پروتئینهای سلولی، باکتری عامل شانکر درختان هسته دار تحت عنوان Pseudomonas syringae pv syringaeشناسایی گردید (Schaad, ۲۰۰۱). اثبات بیماری زایی جدایه ها روی برگ گوجه سبز (Yessad et al.,۱۹۹۲) و سرشاخه های جوان جدا شده (Jones, ۱۹۷۱) انجام شد. کلیه جدایه ها پس از ۵ روز لکه های آبسوخته و نقاط نکروز در ناحیه زخمها ایجاد نمودند (شکل ۲). پس از تزریق هر یک از جدایه ها روی سرشاخه های آلو و گوجه سبز، ابتدا نقاط نکروز در محل تزریق مشاهده و پس از یک ماه اندام تلقیح شده کاملا نکروزه و خشک گردید (شکل ۳). در هر دو روش مایه زنی (برگ و سرشاخه ها) نمونه شاهد با آب مقطر سترون تیمار شد که هیچ گونه علائمی مشاهده نشد.آزمون تولید سیرینگومایسین نیز روی جدایه ها با استفاده از قارچ Geotrichum candidum صورت گرفت (Young et al., ۱۹۹۱). تولید سیرینگومایسین بوضوح در تمامی جدایه ها ردیابی گردید. ۴۰ درصد از جدایه ها در هر دو تکرار تولید سیرینگومایسین داشته و از رشد قارچ جلوگیری نمودند. میزان حساسیت جدایه ها به آنتی بیوتیک های مختلف با استفاده از روش Psallidas (Psallidas, ۱۹۹۳) انجام شد که نتایج حاصل در جدول ۲ آمده است. الکتروفورز پروتئین (PAGE–SDS) با استفاده از روش Laemmli  با تغییرات اندکی انجام گرفت (Laemmli, ۱۹۷۰) و جدایه های مربوطه به همراه جدایه های استاندارد دریافتی از کشور فرانسه کلکسیون باکتریهای بیماری زای فرانسه (CFBP)[۱] مورد مقایسه قرار گرفتند. کلیه جدایه ها در الکتروفورز پروتئینی تام سلولی به روش PAGE-SDS یک بعدی در ژل پلی اکریل آمید ۱۲% تولید نوارهایی نمودند. مقایسه نقوش پروتئینی جدایه ها وجود سطح بسیار بالایی از تشابه را در بین آنها و ایزوله استاندارد نشان می داد و اختلافات جزئی در نوارهای ایجاد شده توسط جدایه های فوق که بیشتر به صورت قوی و ضعیف بودن و وجود یا عدم وجود یک یا چند باند بسیار ضعیف بود، دیده شد. با صرف نظر از این اختلافات بسیار جزئی، می توان اظهار نمود نقوش پروتئینی مربوط به جدایه ها با جدایه استاندارد تفاوتی با هم ندارند و دارای سطح بالایی از تشابه هستند (شکل۴). این اولین گزارش باکتری Pseudomons syringea pv syringea از درختان هسته دار جنگلی از استان گیلان می باشد.

Keywords:

شانکر باکتریایی , Pseudomonas syringae pv syringae , گوجه سبز وحشی , آلوی وحشی , گیلان