زهرا جواهری - دانشجوی دکتری،تاریخ ایران دوره اسلامی واحد علوم تحقیقات،ایران،تهران
سینا فروزش - استادیار گروه تاریخ ایران دوره اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
غلامحسین زرگری نژاد - استاد، گروه تاریخ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مساجدو بازار از دیرباز در زندگی مسلمانان نقش محوری داشته است و زیربنای شکل گیری تمدن اسلامی به شمار میرود. مساجد در نظام سیاسی-اجتماعی مسلمانان فقط کارکرد عبادی و دینی نداشته بلکه کارکردهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی نظامی و...داشته است.در ایران همزمان با ورود اسلام،مساجد و بازار شکل گرفت و پس از آن یکی از نهادهای تاثیرگذار در زندگی مردم ایران بوده است.اهمیت مسجد در حوزه ارتباطات اجتماعی و سیاسی تا جایی است که بسیاری از فرمان های حکومتی در مساجد اعلام و منتشر میشد.مسئله تحقیق حاضر این است که نقش مسجد و بازار در قبض و بسط مناسبات تجار و روحانیون در عصر پهلوی چه بود؟ فرضیه تحقیق حاضر این است که مسجد و بازار در روابط و مناسبات آنها نقش و تاثیر زیادی داشت و تمام روابط آنها در این مکان ها شکا میگرفت. روش تحقیق در این مقاله تاریخی(استقرائی) و شیوه گرداوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای است.شیوه نگارش نیز توصیفی-تحلیلی می باشد.یافته های اساسی پژوهش فوق بیانگر آن است که بازار و مساجد به تمام نهادهای قدرت دسترسی داشتند و پیام آنها را به سرعت منتقل و کنش ارتباطی آنها را برقرار می کردند و مهم ترین کانونی که روحانیون اعمال قدرت میکردند همین مساجد بود.

روحانیون, تجار, پهلوی, بازار, مساجد