محمدعلی رضایی آهنگرانی - دانشجوی دوره دکتری حقوق محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
منصور پورنوری - استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)
سید عباس پورهاشمی - دانشیار و عضو هیات علمی و رییس موسسه تخصصی حقوق بین الملل کانادا، تورنتو، کانادا.
داریوش کریمی - استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

حفاظت محیط زیست به عنوان یکی از الزامات حقوقی و علمی در سطح کشور پذیرفته شده است. این تحقیق با هدف تدوین معیارهای شناسایی ذی نفعان در دعاوی و جرایم زیست محیطی انجام شده است. نوع آن تحلیلی و روش انجام کتابخانه ای می باشد. بدین منظور از مطالعه عمیق برای گردآوری و غربال داده ها استفاده شد. برای تایید داده ها از خبرگان (پنل دلفی) استفاده شد. در ادامه از روش تحلیل عاملی (SEM) برای برازش مدل نحقیق بهره گرفته شد. نتایج بیانگر آن بوده است که در مجموع ۱۸ مولفه شامل ۱۰ نوع ذی نفع و ۸ نوع جرایم شناسایی شدند. انواع ذی نفعان عبارتند از: اشخصا عمومی (سازمانهای متولی و غیرمتولی)، اشخاص خصوصی (حقیقی و حقوقی). همچنین انواع جرایم نیز عبارتند از: عمدی، سهوی، تکراری، غیرتکراری، جبران پذیر، جبران ناپذیر، قابل اغماض و غیرقابل اغماض. نتایج حاصل از ارزیابی نیکویی برازش مدل نشان می دهد GFI برابر با ۹۴۲/۰ و RMR برابر با ۰۷۹/۰ و TLI برابر با ۹۵۹/۰ و CFI برابر با ۹۰۳/۰ و IFI برابر با ۹۱۱/۰ می باشند، لذا در ناحیه قابل قبول قرار دارند. سازمان های خصوصی از نوع حقیقی دارای بیشترین وزن (۸۲ درصد) و سپس، سازمانهای عمومی از نوع غیرمتولی (۷۷ درصد) و سازمانهای خصوصی از نوع حقوقی (۶۴ درصد) و در نهایت، سازمانهای عمومی از نوع متولی با وزن ۵۱ درصد قرار دارند. همچنین جرایم زیست محیطی نیز با مجموع وزن ۷۷ درصد در مدل اندازه گیری شدند که نشان از اعتبار بالای مدل دارد.

حقوق محیط زیست, دعاوی محیط زیست, جرایم زیست محیطی, ذی نفعان محیط زیست.