براتعلی خاکپور - مدیر گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی وطن پرست - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری
افسانه صدری فرد - فوق لیسانس جغرافیا و برنامه ریزی شهری

امروزه در اثر شهرنشنی بدون برنامه، نابسامانی در ویژگی های کاربری زمین، شهرها به وجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربر ی اراض ی شهر ها از اهمیت بالای ی برخوردار م ی باشد . مقاله حاضرکاربریهای شهر بجنورد را بر مبنای وضع موجود، طرح جامع قبل از استان شدن و طرح تجدید نظر عمران و توسعه (جامع) شهر، یعنی در دوره جدید، را مورد بررسی قرار داده است. روش اصل ی ای ن پژوهش رویکرد توصیف ی- تطبیقی سرانه های شهری و مساحت کاربری های اصلی شهر طی این دو دوره (قبل و بعد از استان شدن) بوده است.که با در نظر گرفتن اهمیت و جایگاه کاربری اراضی شهری و نقش آن در برنامه ریز ی شهر ی روش پژوهش در این پروسه به دو شیوه کتابخانه ای – اسنادی و عملیات میدانی بوده است. نتایج بررسی و مقایسه کاربری های اصلیشهر طی سالهای ۱۳۷۴ (وضع موجود شهر در طرح جامع) و ۱۳۸۸ (وضع موجود شهر در دوره ج دی د) نشان می دهد، که بجز سرانه کاربری تجاری، ورزشی و اداری که افزای ش داشته اند ، سایر کاربری ها ی شهر ی کاهش داشته است. سرانه کل کاربریهای وضع موجود شهری در سال ۱۳۸۸ برابر است با73/2متر مربع که نسبت به جمع سرانه کاربریهای وضع موجود شهری قبل از استان شدن که77/58متر مربع است کاهش یافته است. همچنین با مراجعه مستقیم نگارنده به مراکز اداری ایجاد شده پس از تغییر موقعیت سیاس ی و اداری بجنورد مشاهده گردی د، که به علت پیش بینی های لازم و صورت نگرفته برای مکان گزینی ادارات، اکثر آنها به صورت غیر مجا ز (عدم تغییرکاربری) در واحدهای مسکونی استیجاری (به صورت موقت) استقرار یافته اند

کاربر ی زمین، برنامه ر یز ی کاربر ی زمی ن، طرح جامع ، طرح تفصیل ی، کاربریها ی شهری