زهرا پورحیدرویشکائی - کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
رضا قربان جهرمی - استادیار گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

نظریه اخلاق به مثابه ی همکاری یک نظریه بین رشته ای است که اخلاق را مجموعه ای از راه حلهای زیست شناختی و فرهنگی برای حل مسائل همکاری در زندگی اجتماعی انسانها میداند. این نظریه به کمک نظریه ی بازیها که شاخه ای از ریاضیات کاربردی است. پیش بینی می کند که هر کدام از حوزه های همکاری مرتبط با ارزشهای اخلاقی هستند و هر کدامیک حوزه اخلاقی متمایز را ایجاد می کنند. این نظریه هفت نوع همکاری و از این رو هفت حوزه اخلاقی را مورد شناسایی و مطالعه قرار داده است که شامل ارزشهای خانوادگی وفاداری گروهی تبادل اجتماعی شجاعت تسلیم عدالت و قبول حق مالکیت است. هدف پژوهش حاضر آن است که به بررسی رابطه ی حوزه های اخلاقی با رفتارهای جامعه پسند بپردازد. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شهروندان بزرگ سال ساکن تهران بودند که ۵۰۷ نفر از آنها با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق دو پرسش نامه نظریه اخلاق به مثابه ی همکاری اسکات کاری (۲۰۱۸) و پرسش نامه رفتارهای جامعه پسند پتر و همکاران (۲۰۰۸) انجام شد. نتایج حاصل از ضرایب رگرسیون استاندارد شده (بنا) نشان داد که مولفه های ارتباط همدلانه، استدلال اخلاقی دوجانبه استدلال اخلاقی جهت گیری شده و نوع دوستی خود گزارشی ارتباط معناداری با میزان اخلاقی بودن افراد دارند. همچنین نتایج نشان داد که استدلال اخلاقی دو جانبه (۰٫۱۶ - B) در پیش بینی میزان اخلاقی بودن بر مبنای رفتارهای جامعه پسند سهم بیشتری دارد. با توجه به نتایج پژوهش میتوان گفت در نظریه اخلاق به مثابه ی همکاری رفتارهای جامعه پسند به عنوان یک شیوه از همکاری با دیگران برای رسیدن به اهداف مشترک و بهبود شرایط زندگی مورد تایید قرار میگیرد. به این ترتیب رفتار جامعه پسند می تواند به عنوان یک شاخص مهم برای سنجش اخلاق و همکاری در جامعه مورد استفاده قرار گیرد.

اخلاق به مثابه همکاری نظریه ی بازیها رفتارهای جامعه پسند