حسین حاتمی نژاد - استاد گروه جغرافیا انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
زهرا حق وردی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مسئله اسکان غیر رسمی در شهرها، به عنوان یک پیامد از گسترش شهر نشینی سریع و فقر شهری، باعث ایجاد چالش های زیادی برای توسعه پایدار شهری می شود. مناطق غیر رسمی به دلیل وضعیت اجتماعی و اقتصادی نامناسب ساکنان و عدم ایمنی کالبد و بستر شکل گیری آنها، جزء آسیب پذیرترین بخش های شهر هستند. تاب آوری در برابر حوادث و بحرانها، به عنوان یک راهبرد نوین برای توسعه شهری و پایدار محسوب می شود. محله فوتبال به عنوان یک سکونتگاه غیر رسمی در حاشیه شهر، بافت فرسوده و تعداد جمعیت بالایی دارد که نیاز به توجه برنامه ریزان دارد. تحقیق حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی انجام شده است و هدف آن کاربردی است . دادهها از طریق مطالعات کتابخانه ای و بلوکهای آماری جمع آوری شده است . جامعه آماری پژوهش محله علی ابن ابیطالب در سال ۱۳۹۵ بوده است . در این تحقیق ، شاخص های تاب آوری کالبدی شناسایی شده و مقادیر آنها در بلوکهای آماری محاسبه شده است . سپس با استفاده از نرم افزار ArcGIS، شاخص های پژوهش در بلوکهایی با مقدار فراوانی بالاتر با استفاده از تکنیک Hotspot Analysis شناسایی شده است . در نهایت ، با تلفیق و هم پوشانی لایه ها، نقشه نهایی به دست آمده است . نتایج حاکی از آن است که بحران و خطرات در محله فوتبال بیشتر در بلوکهای جنوبی و برخی از بلوکهای شمالی وجود دارد. این بدان معنی است که ساکنان این بلوکها نسبت به دیگران در معرض خطرات بیشتری هستند و نیاز به آمادگی و آگاهی بیشتر دارند. اما بلوک های میانی وضعیت مطلوب تری را دارند. همچنین از مساحت کل محله %۷۱.۱۷ آن آسیب پذیر بوده و در مقابل مخاطرات تاب آوری ندارند. برای حفظ امنیت ساکنان، لازم است که تلاش های لازم برای بهبود شرایط بلوکهای جنوبی و شمالی صورت گیرد.

تاب آوری، تاب آوری کالبدی، هات اسپات، تحلیل فضایی ، سکونتگاه غیر رسمی ، علی ابن ابیطالب .