مهسا میرحسینی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گرایش بررسی مسائل اجتماعی دانشگاه یزد

در بستر تحولات اجتماعی دهه های اخیر در ایران، در میان نسل های جدید جامعه ایرانی، روند مشارکت زنان در سطوح عالی آموزش و نیز در بازار کار افزایش یافته است. در چنین شرایطی با توجه به اینکه برای مادران شاغل، انتظارات مربوط به نقش های شغلی افزون بر مسئولیت های مهم و سنگینی است که به طورمعمول بر دوش مادران نهاده شده است؛ بنابراین این گروه از مادران، با سنخ متفاوتی از مسائل و چالش ها مواجه اند. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل تماتیک صورت گرفته و هدف آن، دستیابی به فهم عمیق­تری از چالش های مادران شاغل از ترکیب نقش های شغلی خانوادگی است. داده ها با مصاحبه عمیق با ۱۱ زن شاغل در دانشگاه یزد که فرزند زیر شش سال داشته اند جمع آوری شده اند. یافته ها نشان دادند مادران شاغل به دلیل داشتن دست کم یک فرزند زیر شش سال که به مراقبت و حمایت بیشتری نیاز دارد، دستیابی به فرصت ها را در عین رویارویی با مشکلات تجربه کرده اند. در بعد محدودیت­ها و مسائل، جوهره مشترک تجربه آنها مشغولیت ذهنی مداوم است. در این موقعیت درک آنها از محیط خانواده نسبتا حمایتی، از محیط کار، بی­تفاوتی و تقابلی و از محیط اجتماع، حمایت اجتماعی پایین بوده است. اقدام زنان برای کاهش تعارض، به­طور عمده فردی بوده اند که نتایج آنها نوعی سازگاری اجباری نامطلوب با زیرطبقات، مشغولیت ذهنی مداوم، سازگاری اجباری و تردید در فرزندآوری مجدد است. ساختارهای اجتماعی کمتر حمایتی سبب شده اند مادران شاغل با وجود احساس خرسندی از توانمندی و مفید بودن به دلیل انجام نقش های چندگانه، کمتر از فواید اشتغال در بیرون از منزل به نفع خود بهره ببرند

زنان, مادران, اشتغال, خانه داری, کودک خردسال