محمدامین شهرباف - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
یوسف علی محمدی - مرکز تحقیقات بهداشت نظامی، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
رضا یوسفی ارفعی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
محمود ثالثی - مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی، انستیتو سیستم بیولوژی و مسمومیت ها، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
مرتضی ایزدی - مرکز تحقیقات بهداشت نظامی، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
مهدی راعی - مرکز تحقیقات بهداشت نظامی، پژوهشکده سبک زندگی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

زمینه و هدف: تاثیر مدیریت بیمارستانی بر مرگ و میر کووید-۱۹ شامل بررسی راهبردهای مدیریتی مختلف، ارزیابی کفایت منابع بیمارستانی و همچنین کارایی سیستم های بهداشتی در واکنش به بحران کووید-۱۹ می­ باشد. شواهد نشان می دهد که مدیریت موثر بیمارستانی و کفایت منابع بیمارستانی می تواند تاثیر قابل توجهی بر کاهش میزان مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ داشته باشد. اما شواهد در ارتباط با نقش این عوامل در بیمارستان ­های نظامی و در کشور ایران محدود است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر مدیریت منابع انسانی و تجهیزات بیمارستانی بر مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ در پنج بیمارستان نظامی در ایران می ­باشد.روش ها: اطلاعات بیمارستانی شامل تعداد تخت­ های بیمارستانی، تعداد پرستاران، تعداد تخت­ های ICU، تعداد پرستاران ICU، تعداد ونتیلاتورهای بیمارستان، وجود/عدم وجود دستگاه سی تی اسکن یا PCR در بیمارستان، میزان عفونت بیمارستانی، از بیمارستان­ های نظامی در شهرهای تهران، تبریز، کرمان، اصفهان و کرمانشاه در طی بازه زمانی اسفند ۱۳۹۹ تا تیرماه ۱۴۰۱ به صورت حضوری و مصاحبه ­ای با مسئولین مربوطه جمع ­آوری گردید.یافته ها: مطالعه بر روی اطلاعات ثبت شده در پرونده ۲۵۰۰ بیمار فوت شده بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ در پنج مرکز درمانی واقع در تهران، تبریز، اصفهان، کرمان و کرمانشاه انجام شد. مواردی مانند درصد تخت­ های ICU نسبت به تخت ­های کل بیمارستان، درصد پرستاران بخش مراقبت­ های ویژه نسبت به کل پرستاران بیمارستان، درصد تخت های ICU نسبت به کل بیماران ورودی به بیمارستان نسبت عکس با مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ داشتند هرچند که این ارتباط معنادار نبوده است. مهمترین عامل معناداری مرگ و میر افزایش تعداد تخت­ های اشغال شده بیمارستانی در نظر گرفته شد.نتیجه گیری: بیمارستان­ های نظامی در مقابله با اپیدمی کووید-۱۹ در ایران به نسبت موفق عمل کرده ­اند و علل مربوط به موارد مدیریتی و بیمارستانی ارتباط چندانی با درصد بالای مرگ و میر ندارد. با این حال، تعداد بالای بیماران مراجعه کننده و عدم مدیریت صحیح منابع می ­تواند در مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ اثرگذار باشد. افزایش تعداد تجهیزات مرتبط با درمان مانند ونتیلاتورها و بهینه سازی بخش مراقبت­ های ویژه می تواند توانایی بیمارستان ها را در مقابله با کووید-۱۹ تقویت کند و در نتیجه به کاهش میزان مرگ و میر کمک کند.

کووید-۱۹, مدیریت منابع, مدیریت بیمارستانی, مرگ و میر