سعیدهادی نجف آبادی - استادیار گروه حقوق، واحد فریدن، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

اگر به حد تام، علم حقوق را به مجموعه مقرراتی تعریف کنیم که بر مبنای اخلاق و عدل به تنظیم روابط انسان با خود، خدا و جامعهمی پردازد؛ بی گمان قانونی که اخلاقی و عادلانه نیست را از اساس حقوق نمی دانیم. بر همین اساس اذعان خواهیم داشت که حقوقموضوعه توسط دین نیز، نه صرفا مجموعه ای از مقررات خشک، بی مغز و روح و قواعد لازم الاطاعه ی محض هستند، بلکه هر آینهوجود شان اخلاق گرایانه و عدالت محور قوانین و احکام حقوقی شرع نیز مورد پذیرش است. چرا که اساسا هیچ دین و مکتبی نمیتواند داعیه هدایت گری و قافله سالاری به سوی سعادت و کمال را داشته باشد، مگر بر اصل بنیادین عدالت پای بفشرد و هر حکمیا کنشی که در تعارض با این اصل بنیادین اخلاقی قرار گرفت را مردود شمرد. از سوی دیگر تردیدی نیست که مصادیق عدالت وظلم متغیر به تغیر عصر و زمان، عرف و فرهنگ و در هر عصر و زمانی لباسی نو به خود می پوشند. در این تحقیق به تعارض برخیمصادیق حقوق کیفری اسلام با فهم معاصرتی از عدالت و ظلم پرداخته می شود و نقش عقل در تحول اینگونه احکام ارزیابی می گردد.

عدالت، فهم معاصرتی، حکومت، تخصیص