علیرضا نهری - دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه تهرا ن

مسئله اصلی این مقاله ، مقایسه نظرگاه کثرتباورانه سید حسین نصر با نظرگاه پلورالیستی پیتر برن و بررسی شان و جایگاه آنها در امکان وحدت ادیان است که از مدخل بررسی دین ، پلورالیسم و وحدت ادیان بدین مسئله می پردازد؛ نظرگاه پلورالیستی برن، مبتنی بر دو محور رئالیسم و ارجاع، راهی به وحدت میان ادیان می یابد و نظرگاه سنت گرایانه نصر، به وحدت متعالی ادیان از گذار توجه به گوهر حقیقی ادیان یعنی حکمت خالده که حقیقتی واحد و مشترک میان آنهاست و همچنین با توجه به ظرفیت عرفانی ، فلسفی و کلامی مکتب خود، به مطالعه ی ادیان می پردازد. در تحلیل مقایسه ای این دو نظرگاه، از جهاتی می توان وجوهی از نزدیکی و اشتراک در آن یافت چنانچه سنت گرایی قائل به وحدت متعالی ادیان بوده و پلورالیسم نیز باور به یک واقعیت متعالی در ادیان دارد. همچنین با نظر به وجوه تفاوت آنها، اندیشه نصر از نگاهی معرفتی سرچشمه می گیرد و بنابراین ، وحدت در این نظرگاه از گذار حکمت خالده و سریان حقیقت معنا می یابد. حالآنکه به نظر می رسد پیتر برن، در مرز بیرونشد از اندیشه مدرن و برآمدن به یک تحول در حوزه نظام معرفتی ایستاده است . در نهایت نظرگاه وحدت بینانه ی آنها نسبت به ادیان مورد مداقه قرارگرفته و جایگاه و اهمیت آن روشن می گردد.

پلورالیسم ، وحدت ادیان، سید حسین نصر، پیتر برن، رئالیسم ، ارجاع.