مجید داداش زاده - گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
علی اقبالی - گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
شهلا خداکریمی - گروه مشاوره و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل محیطی موثر بر قلدری دانش آموزان در مدرسه، و با رویکرد تحلیل آمیخته از نوع اکتشافی (کیفی-کمی) انجام شد. بخش کیفی با رویکرد نظریه ی زمینه ای و با روش سیستماتیک، انجام شد. جامعه شامل کلیه ی معلمان پایه ی ششم و عوامل اجرایی مدارس و حجم نمونه تا حد اشباع نظرات، ۱۲ نفر، تعیین و با روش هدفمند و قضاوتی، انتخاب و داده های کیفی با کدگذاری سیستماتیک و نرم افزار MAXQDA۲۰۲۰ تحلیل شد. نتایج کیفی نشان داد ۹ مقوله ی "نبود آموزش های مناسب، نبود جو حمایتی و ارتباطی، ساختار قدرت غیررسمی، عدم برخورد تخصصی با قلدری، پرورش شخصیت قلدر و قربانی، تخریب شخصیتی فرد قلدر، عوامل انسانی، ویژگی های فیزیکی مدرسه، و ساختار و سازمان مدرسه"، از عوامل محیطی موثر بر قلدری هستند. روش پژوهش در بخش کمی، توصیفی-همبستگی و جامعه شامل دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر خوی در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به تعداد ۱۱۱۷ نفر بود. حجم نمونه با جدول کرجسی-مورگان، ۳۷۳ نفر تعیین و با استفاده از روش خوشه ای یک مرحله ای، انتخاب شد. گردآوری داده ها با پرسشنامه ی قلدری ایلی نویز و پرسشنامه ی محقق ساخته ی عوامل محیطی موثر بر قلدری در میان دانش آموزان، انجام شد. تحلیل داده های توصیفی و تحلیل مسیر با نرم افزارهای SPSS۲۶ و AMOS۲۶ نشان داد عوامل تعیین شده به صورت مستقیم و غیرمستقیم، قادر به پیش بینی قلدری در مدرسه و تبیین ۹/۷۰ درصد واریانس آن هستند.

قلدری در مدرسه, عوامل محیطی, رویکرد مدل آمیخته