خدیجه بهرامی رهنما - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تراژدی، یکی از انواع مهم ادبی است که خاستگاه آن به یونان باستان باز می گردد که در آن، مجموعه عواملی، قهرمان داستان را که از خاندان والا مقاماست، به سوی فاجعه سوق میدهد. از این رو، درصدد هستیم تا با روش توصیفی تحلیلی و از میان داستانهای مختلف شاهنامه، مسئله عناصر تراژیک را –در داستان ایرج، فرزند فریدون مورد بررسی قرار دهیم. نتایج تحقیق بیانگر آن است، مولفه پیشگویی که به موازات تقدیر و سرنوشت محتوم در این داستانپیش میرود، مهمترین عامل در ایجاد فاجعه و به قتل رسیدن ایرج است. تقسیم قلمرو سلطنتی، مهمترین خطای تراژیکی است که فریدون مرتکب آنمیشود و زمینه قتل ایرج را در داستان فراهم میکند. در این داستان، کشمکش به دو شکل کشمکش انسان با سرنوشت و کشمکش انسان با انسان بهتصویر درآمده است. در فرجام داستان، هنگامیکه منوچهر، انتقام ایرج را از سلم و تور میگیرد و آنها را به قتل میرساند، فریدون به بنبست در زندگیمی رسد و از خداوند می خواهد که مرگ او را فرا برساند.

تراژدی، شاهنامه، داستان ایرج، سرنوشت، فاجعه