مجید حجازی مهریزی - استادیار، گروه خاکشناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

استفاده از لجن فاضلاب به عنوان کود آلی در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک ایران مورد توجه قرارگرفته است. این مطالعه با هدف بررسی اثرات تجمعی و باقیمانده لجن فاضلاب بر شکلهای مختلف فسفر معدنی با دو سطح 50 و 100 مگاگرم بر هکتار و سه زمان کاربرد 1، 3 و 5 سال کوددهی به همراه یک تیمار شاهد در یک خاک آهکی در قالب طرح کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نمونه های مرکب خاک در پایان سال پنجمین کوددهی از عمق 0-30 سانتیمتری برداشت شد. اندازه گیری شکلهای فسفر معدنی بر اساس قابلیت دسترسی برای گیاه انجام گرفت. با افزایش سطح و سالهای کاربرد لجن فاضلاب مقدار فسفر معدنی قابل دسترس، نسبتاً قابل دسترس، نسبتاً مقاوم و غیر قابل دسترس به طور معنیداری نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. بررسی اثرات باقیمانده نشان داد که بعد از گذشت چندسال از کاربرد لجن شکل های مختلف فسفر در تیمارها نسبت به تیمار شاهد بالاتر بود. اگرچه کمترین بخش فسفر خاک در بخش قابل دسترس و بیشترین مقدار در بخش غیر قابل دسترس قرار گرفت اما به دلیل افزایش مقدار فسفر نسبتاً قابل دسترس میتوان برای تأمین پایدار فسفر در خاک از لجن فاضلاب بهره گرفت.

لجن فاضلاب، فسفر، کشاورزی پایدار، خاک آهکی