طوبی اسماعیل پور - کارشناسی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد

ادبیات فارسی به عنوان یکی از غنی ترین و تاثیرگذارترین میراث های فرهنگی و هنری ایران، نقشی اساسی در شکل دهی به نگرش ها و باورهای اجتماعی، فرهنگی، و فردی ایفا کرده است. این ادبیات، از دیرباز تا به امروز، همواره بستری برای انتقال اندیشه ها، ارزش ها و مفاهیم اخلاقی بوده و توانسته است هویتی قوی برای جامعه ایرانی فراهم کند. آثار ادبی بزرگانی چون فردوسی، حافظ، سعدی و مولانا، نه تنها جنبه های زیبایی شناختی و هنری دارند، بلکه به عمق روان شناختی و فلسفی انسان ها نیز می پردازند و به اصلاح و جهت دهی نگرش ها و دیدگاه های مردم کمک می کنند.در این مقاله، با مروری بر متون و اشعار برجسته ادبیات فارسی، به بررسی نقش این ادبیات در تغییر و تثبیت نگرش های فردی و اجتماعی پرداخته می شود. از سویی، ادبیات فارسی در ایجاد همبستگی و تقویت هویت ملی نقشی پررنگ دارد. این ادبیات با ترسیم تصاویر روشن از فضایل و رذایل انسانی، توانسته است به عنوان آیینه ای از جامعه عمل کرده و نقایص آن را منعکس کند. بسیاری از شخصیت های ادبیات فارسی نمادهای ازلی و ابدی از نوع دوستی، عدالت طلبی، شجاعت و خردورزی هستند که الگوهای رفتاری و فکری مناسبی برای جامعه به ویژه جوانان فراهم می کنند.از سوی دیگر، ادبیات فارسی با خلق مفاهیم فلسفی و اخلاقی عمیق، توانسته است بستری برای تفکر نقادانه و تامل در مسائل اساسی زندگی و وجود انسان ایجاد کند. این آثار علاوه بر تربیت ذهنی، به تعمیق ارتباطات اجتماعی و گسترش فرهنگ گفت وگو و مدارا نیز کمک می کنند. در این مقاله همچنین به تحلیل برخی از متون مهم ادبی پرداخته می شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به اصلاح نگرش های فردی و اجتماعی پرداخته و از این طریق به تحول جامعه ایرانی کمک کرده اند.در نهایت، نتایج این پژوهش نشان می دهد که ادبیات فارسی، به دلیل عمق و غنای محتوایی خود، همواره در ایجاد و تغییر نگرش های فردی و اجتماعی نقشی کلیدی داشته و این نقش به ویژه در دوران معاصر که جامعه با چالش های متعددی در زمینه هویت و فرهنگ مواجه است، بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. بدین ترتیب، تقویت ارتباط نسل جدید با ادبیات فارسی می تواند به تعمیق درک آنها از ارزش های فرهنگی و انسانی و در نهایت به شکل دهی نگرش های مثبت و سازنده منجر شود.

نقش، ادبیات فارسی ، شکل دهی ، نگرش ها