منصور شاهین فر - دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی، گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
خلیل بهرامی قصرچمی - استادیار گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
محسن فهیم - استادیار گروه الهیات واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران.

عرفان شیعه بین فشار دو نحله فکری، عالمان فقهی سنتی اسلامی و مبانی پیشرفت­گرا و تقدس ­گریز مدرنیته، قصد دارد اصول متمایز خود را تعین ببخشد. مسئله اصلی که قصد پژوهش آن را داریم این است که اصول عرفان شیعه در رابطه با مبانی مدرنیته چه حرفی برای گفتن دارد و مبانی عرفان شیعه در این مورد چه تمایزی با سایر عرفان ­ها دارد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل متن، مبانی متمایز عرفان شیعه را از کلام و تعالیم امام خمینی استخراج و با روش مقایسه تحلیلی، تعارض و توافق های عرفان شیعه با مبانی مدرنیته را تشریح کرده است. نتایجی که از این پژوهش حاصل شده است عبارت اند از اینکه عرفان شیعه مبانی اصیل و متمایزی از سایر عرفان­ ها دارد و در این زمینه کاملا مبتنی بر اصول حقه اسلامی است؛ مبانی شهودگرایی، باطنی­ گرایی و ضرورت تزکیه نفس در عرفان­ ها با مبانی عقل­ گرایی، علم ­گرایی، تقدس­ زدایی و رفاه اقتصادی مدرنیته تعارض دارد و امام خمینی با ارائه مبانی عرفان شیعه، علم­ گرایی، عقل ­گرایی و توسعه اقتصادی مدرنیته را با تقدس و معنویت گرایی عرفانی توافق بخشید و ابعاد مادی، اجتماعی و سیاسی انسان را در دل بعد روحانی و حقیقت وحدانی هستی بازتعریف می­ کند. به این ترتیب عرفان شیعه در قالب نظام سیاسی جمهوری اسلامی قادر به پاسخگویی به نیازها و معضلات انسان مومن در جامعه مدرن خواهد بود.

عرفان شیعه, امام خمینی, مکاتب عرفانی, مدرنیته