محمد دارند - استادیار گروه آب و هواشناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

برای انجام این پژوهش از داده های روزانه ی فشار تراز دریا بر روی یاخته های 2/5 در 2/5 درجه ی قوسی در چارچوب 0 تا 120 درجه ی طول شرقی و 0 تا 80 درجه ی عرض شمالی طی بازه ی زمانی 1948/1/1 تا 2011/12/31 استفاده شد. داده های یاد شده از مرکز ملی اقیانوس و جوشناسی ایالات متحده امریکا برداشت شد. سری زمانی میانگین ماهانه ی فشار تراز دریا برای سامانه های همدیدی سیبری، مدیترانه شرقی، دریای سیاه، مونسون، سودان و خلیج فارس محاسبه شد. به کمک تحلیل روند ناپارامتریک من کندال (Mann-Kendal) معناداری روند در سطح اطمینان 95 درصد مورد آزمون قرار گرفت. مقادیر شیب به کمک رابطه ی شیب سن (Sen) محاسبه شد. یافته ها نشان داد که روند میزان فشار تراز دریا برای سامانه های مورد مطالعه در سطح اطمینان 95 درصد معنا دار است. شدت همه ی سامانه ها به جز سامانه ی واچرخندی سیبری روبه کاهش است. در فصل بهار شدت سامانه ی واچرخند سیبری افزایش یافته است. نرخ روند افزایشی این سامانه در فصل تابستان بسیار شدید است. افزایش شدت این سمامانه در فصل گرم سال منجر به گرادیان فشار و تشکیل جبهه بر روی نیمه ی شمالی کشور شده و شرایط را برای ناپایداری های فصل گرم سال مهیا می سازد. یافته های این پژوهش بیانگر کاهش شدت سامانه های سودانی، مدیترانه ای و دریای سیاه طی بازه ی زمانی مورد مطالعه برای فصل سرد و مرطوب سال است. با کاهش شدت این سامانه ها رخداد بارش در ایران در فصل مرطوب رخنمود کمتری خواهد داشت. همچنین با کاهش شدت کم فشار مونسونی و خلیج فارس در فصل گرم سال، بسامد رخداد بارش های فصل گرم برای جنوب و جنوب شرق کشور کاهش خواهد یافت.

سامانه های همدیدی، تحلیل روند، اقلیم ایران