واکاوی نقوش انسانی در سفالینه های دوره صفوی و قاجا رو کاربرد آن در طراحی و تزیینات لباس های نمایشی

سرزمین ایران همواره به عنوان مهد هنر و صنعت سفالگری در همه ی دوره ها پیشرو بوده است . وجود بیشمار سفال وسرامیک زیبا و عالی در موزه ها و مجموعه های جهان گواه این مدعاست. دوران صفویه یکی از درخشان ترین دوره های تاریخیایران به شمار می رود و هنر در این دوران به بالاترین حد خود رسید. هنر سفالگری نیز دور از این نبود و سفالگران دورهصفوی توانستند آثار سفالی را در سطح قابل توجهی خلق کنند. هرچند در دوره قاجار بیشتر ظروف و سفالینه ها واردتی شدلیکن از تولید بازنماند. در میان سفال های عصر صفوی، سفال های آب ی و سفید از استقبال زیادی برخوردار بود، هرچند تولیداین نوع سفال در دوره بعدی یعن ی دوره قاجار ادامه یافت. هدف پژوهش حاضر شناسایی، معرفی و به طور کلی استخراج وتبیین ویژگی های هنری نقوش انسانی (محتوا و فرم) سفاله ای دوره صفویه و قاجاریه است. در این مقاله باهدف گردآوریمنابع تصویری و اطلاعاتی از ظروف سفالی دورهی صفوی و قاجار، سفالینه های منقوش با نقش انسانی و تزیینات وابسته بهآن دوره موردمطالعه و بررسی قرارگرفته اند و بر اساس شیوه ی موضوعی نقش انسان در حالات مختلف، طرح و نقش سفالینهطبقه بندی شده اند که پس از بررسی، ویژگی های هنری ظروف سفالی دوره ی صفوی و قاجار در طرح و تزیین نقوش انسانیتبیین گشته است. این تحقیق بر پایه مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی و تحلیلی گردآوری شده است. نتایج این پژوهشحاکی از آن است که نقش انسان در سفالینه های صفوی و قاجار با موضوعات یکسان به تصویر کشیده شده است. لیکن ازنظرفرمی میتوان گفت که تفاوت در نوع ترسیم (چهره، پیکره، تنپوش و...) وجود دارد. با این تفاوت که نقوش انسانی به کاررفتهبر روی سفاله ای آبی و سفید دوران صفوی در ابتدا، تحت تاثیر هنر کشور چین بود (چهره ها مغولی و البسه) و البته گاهیهم نمونه هایی دارای نقوش ترکیبی بودند (نقوش ایرانی و چینی) توامان با یکدی گر، اما نقوش انسانی در دوره قاجار هرچندوامدار نگارگری عصر صفوی بوده لیکن رد تاثیراتی را نیز از هنر اروپایی در خود بر جای گذاشته در این نمونه ها ، طرح، نقش،رنگ و شکل ظروف وارداتی از اروپا خصوصا انگلیس و روسیه و چین به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر نمونه های داخلیتاثیرگذار بوده است این تاثیرات در نوع پوشش زنان و مردان و نحوه ژست گرفتن افراد و اشیاء موجود در اطراف آنها کاملا مشهود است.

Keywords:

هنر صفوی , هنر قاجار , سفالینه , نقوش انسانی