محمود خسروی - دانشیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
اسدالله قبادی - دانشجوی دکترای آب و هواشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

هدف از نگارش این مقاله استفاده از مدل های ریاضی و آماری برای بررسی نحوه استقرار جمعیت وتغییرات درفاصله زمانی دو سر شماری 1375 و 1385 و تأثیر آن بر عملکرد جزیره گرمایی نواحی شهری در محدوده جغرافیاییاستان تهران و البرز است. برای این منظور و درک بهتر وضعیت نظام فضایی ،شناخت تغییرات حاصله در دورهسرشماری مربوط به سازمان فضایی جغرافیایی دو استان و بررسی روند تعادل آن، از دو مدل آنتروپی(شاخص بینظمی) و حد اختلاف طبقه ای در سه سطح نقاط شهری ، شهرستانی و ناحیه ای برای تجزیه و تحلیل توزیع جمعیتو استنتاج تعادل و یا عدم تعادل ساختار فضایی در جغرافیای استان های مذبور بهره گرفته و از مدل اوک برای بررسیارتباط جمعیت با آستانه باد و جزیره حرارتی استفاده شده است . در این مطالعه با رویکردی کاربردی از نتایجسرشماری های عمومی نفوس و مسکن سال های 1375- 1385 استفاده گردیده و نتایج محاسبات در جداول مربوط ثبت و نشان داده شده اند. مقایسه نتایج مربوطه بین دو سرشماری مذکور نشانگر آن است که در سطوح شهری وشهرستانی سازمان فضایی سکونتگاه های انسانی حرکت اندکی به سمت تعادل نسبی و تمرکز زدایی داشته ولی میزانتعادل سازمان فضایی در سطوح ناحیه ای بیشتر از سطوح نقاط شهری همچنین بین آنتروپی در سطوح شهری و شدتجزیره حرارتی رابطه معناداری وجود دارد.

توزیع فضایی جمعیت، جزیره گرمایی، مدل آنتروپی ، مدل حد اختلاف طبقه ای، استان تهران و البرز