سعید امامی فر - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی دانشگاه فردوسی مشهد
علی رحیمی خوب - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران(پردیس ابوریحان)
علی اکبر نوروزی - استادیار پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
نسیم جناتیان - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

دمای هوا یکی از مهمترین پارامترها برای مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی است و در بسیاری از فرایندهای سطح زمین مانندفتوسنتز، تولیدات گیاهی و تبخیر و تعرق نقش اساسی دارد. این پارامتر در ایستگاههای هواشناسی بطور مستقیم اندازهگیری شده ومعرف دمای هوا در پیرامون ایستگاه است ولی قابل تعمیم به مناطق دور دست نیست. دادههای تصاویر ماهوارهای به دلیل دید وسیع ویکپارچه به عنوان گزینه مناسب برای پهنه بندی پارامترهای هواشناسی در سالهای اخیر مورد استفاده قرار میگیرند. ولی سنجندهماهوارهها مستقیماً دمای هوا را اندازهگیری نمیکند و برای تبدیل دادههای آنها باید از مدلهای ریاضی استفاده کرد. در این تحقیق مدل درختی M5 برای تبدیل داده های دمای سطح زمین محصولات MOD11A1 سنجنده مودیس مربوط به ماهواره ترا ، متغیرهای تابش برونزمینی و ارتفاع به پارامترهای دمایی هوا شامل دمای ماکزیمم، دمای مینیمم و دمای متوسط مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور پارامترهای دمای هوای اندازهگیری شده در 29 ایستگاه هواشناسی استان خوزستان در سال 2007 برای تدوین و ارزیابی مدل M5 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد دمای ماکزیمم هوا با ضریب تعیین، ریشه میانگین مربعات خطا و قدر مطلق خطا 0/937، 2/803 درجه سانتی گراد و 2/138 درجه سانتی گراد برآورد می شود. این آمارها برای دمای مینیمم 0/936، 1/974 درجه سانتی گراد و 2/430 2درجه سانتیگراد و برای متوسط روزانه هوا 0/951، 1/752 درجه سانتی گراد و 2/295 درجه سانتی گراد بدست آمد. میانگین خطای اریب در مدلهای تدوین شده ناچیز (بطور متوسط برای هر سه مدل کمتر از 514/- درجه سانتی گراد) و لذا کم برآورد و بیش برآورد قابل ملاحظه نبوده است.

مودیس، دمای سطح زمین، دمای هوا، مدل درختی M5