فهیمه محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی- گروه جغرافیا- دانشگاه فردوسی مشهد- ایران

تحلیل شرایط همدیدی و دینامیکی الگوهای گردش جوی، در شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع بارش های سنگین، بسیار حائز اهمیت است. بدین منظور این پژوهش با هدف بررسی آماری- سینوپتیکی بارش های شدید جنوب غرب ایران در فصل زمستان برای ایستگاه یاسوج با دوره آماری 10 ساله (1994-2003) انجام شده است. با توجه به شاخص آستانه درصدی، روزهای دارای بارش شدید فصل زمستان در این دوره استخراج و روز پنجم ژانویه سال 1998 به عنوان روزی که دارای شدیدترین بارش روزانه است انتخاب گردید. به منظور تعیین الگوی همدیدی بارش های شدید زمستانه، داده های دوباره تحلیل شده با شبکه بندی 2/5 درجه از مرکز ملی پیش بینی محیطی آمریکا از 2 روز قبل از رخداد شدیدترین بارش تا زمان اوج بارش به صورت 6 ساعته تهیه شده است. با انجام اسکریپ نویسی در نرم افزار GRADS نقشه های ترکیبی شدیدترین روز بارشی و دو روز قبل از آن ترسیم گردید. نقشه های فشار سطح دریا و سطح 700 هکتوپاسکالی برای تعیین الگوی فشار در سطح زمین، نقشه های نم ویژه در سطوح 1000 تا 850 هکتوپاسکالی و خطوط جریان در سطح 850 هکتوپاسکال برای تعیین میزان و منشاء رطوبت رسیده به منطقه رسم شده است. برای تعیین وضعیت الگوهای گردشی در زمان بارندگی شدید با استفاده از مؤلفه های باد مداری و نصف النهاری، نقشه های جهت و شدت وزش باد، خطوط جریان و تاوایی نسبی از دو روز قبل بارش تهیه شد. نتایج نشان می دهد که بطور کلی می توان بارش های منطقه جنوب غرب ایران را تحت تأثیر دو عامل دانست: 1- توده های هوای گرم و مرطوب مدیترانه ای که از روی دریای مدیترانه با حرکت شرق سوی خود موجب بارندگی های جنوب غرب ایران می شوند. 2-هوای مرطوب و کم فشار سودانی که در فصل زمستان از مرکز کم فشار سودان شکل گرفته و با فعال شدن بر روی دریای سرخ، جنوب غرب ایران را درگیر ناپایداری و پدیده بارش می کند.

الگوهای سینوپتیکی، جنوب غرب ایران، بارش شدید، فصل زمستان