حسین علی قنبری - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه پیام نور استان گیلان

سیل پدیده ای است عمدتا تابع شرایط طبیعی و محیطی اما فعالیت های انسانی نظیر جنگل زدایی می تواند در شدت بخشیدن به آن موثرباشد.از طرف دیگر فیزیوگرافی و ویژگیهای ژئومورفولوژیک یک حوضه به همراه ویژگی های اقلیمی منطقه ای که در آن قرار گرفته است از یک سو و شکل، وسعت ، شیب بستر، بستر رودخانه و بارش های 24 ساعته ، شدت و مدت آن می توانند جزء عواملی باشند که در سیل خیز بودن یا نبودن یک منطقه موثر باشد. حوضه مورد مطالعه در شرق استان گیلان بعنوان بخشی از شهرستان املشقرار گرفته است است( شکل یک). متوسط دمای سالانه حوضه 12 درجه سانتیگراد و بارندگی سالانه 413 میلیمتر است. در این پژوهش ابتدا به کمک نرم افزار Arcgis 10.1 ویژگیهای ارتفاعی حوضه مانند شیب و جهت آن، خطوط تراز، مساحت و وسعت و مانند اینها محاسبه و ترسیم شد سپس پارامترهای اقلیمی، بارش های کوتاه مدت، شدت بارش ها به روش بل، بارش مازاد، زمان پایه، زمان تمرکز، هیدروگراف واحد و شماره منحنی CN با استفاده از روش سازمان حفاظت خاک آمریکا SCS مورد مطالعه قرار گرفت. از داده های اقلیمی 30 ساله 85-1355 1355 برای ایستگاه موسی کلایه بعنوان تنها ایستگاه موجود در داخل حوضه و ایستگاههای نزدیک آن استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که مقدارCN در تمام زیر حوضه ها حداقل 76 و حداکثر 88 بوده است ، با توجه به این هر چه مقدار منحنی عددی نزدیک به صد را داشته باشد سیل پذیری آن بالاتر خواهد بود پس این شاخص در این پژوهش معنی دار می شود.شاخض دیگر زمان تمرکز است که در این پژوهش 2.35 ساعت بدست آمده، و در نهایت دو شاخص اوج دبی که 1.4 ساعت و ضریب سیل خیزی0.23 بدست آمده است. با توجه به خروجی دادها می توان نتیجه گیری کرد که این حوضه از توان سیل خیزی بالایی برخوردار است.

سیل، ویژگیهای بارش، روش بل و SCS، حوضه چاکرود گیلان