ناصر اماندادی - دانشجوی دوره دکترای جغرافیای طبیعی- اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
ویکتوریا عزتیان - رئیس گروه هواشناسی فیزیکی اداره کل هواشناسی استان اصفهان

عارجه خشکیدگی خوشه خرما در طی بیش از دو دهه گریبانگیر بخش عظیمی از مناطق خرما خیز کشور گردیده، علیرغم خسارات فراوانی که به اقتصاد این مناطق و کشور وارد ساخته، تلاش هایی بری برطرف کردن این عارضه از طرف سازمانهای ذیربط صورت گرفته است ولی تا کنون تمامی عوامل ایجاد یا تشدید کننده این عارضه شناسائی نگردیده است، مطالعات اقلیمی که در زمینه شناسایی ایجاد این عارضه تاکنون صورت گرفته فقط تأثیر پارامترهای دما و رطوبت را مورد توجه قرار داده اند. هدف اصلی این پژوهش، علاوه بر تعیین میزان اثرگذاری پارامترهای دما و رطوبت در ایجاد عارضه خشکیدگی خوشه خرما، به دلیل نبودن دستگاه های اندازه گیری مقادیر تابش های uv و( O(3 در محدوده مورد مطالعه ابتدا اقدام به مدل سازی و تولید آمار جهت پیش بینی تابش فرابنفش و ازن کلی برای محدوده مورد مطالعه نموده و در نهایت اثرگذاری این فراسنج ها را در شدت ایجاد عارضه مورد ارزیابی قرار داده و میزان تأثیرات تابش فرابنفش u,v-B، ازن( O(3 و فراسنج های اقلیمی، دما و رطوبت نسبی را بر شدت ایجاد عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه خرما مشخص گردید. این اطلاعات بوسیله مدل شبکه عصبی مصنوعی که یک ابزاری قدرتمند در مدل سازی و فرآیندهای غیر خطی و نامعین می باشد، و مدل رگرسیون درجه سه حالت از مؤلفه اصلی مورد انالیز و ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به میزان ضرایب تعیین دو مدل، مدل رگرسیون شبکه عصبی با ضریب تعیین R(2)=0/999 و مدل رگرسیون درجه سه حاصل از مؤلفه اصلی با ضریب تعیین R(2)=0/92 بترتیب بهترین پیش بینی را به ما می دهند.

تابش فرابنفش، ازن، عارضه، فراسنج های اقلیمی