سعید حسین زاده خاچک - دانشجوی دکترای گروه محیط زیست، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
امید رفیعیان - استادیار گروه محیط زیست، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران- مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه و رودخانه ارس، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
خلیل ولیزاده کامران - دانشیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
محمدرضا دلالیان - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران- مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه و رودخانه ارس، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
غلام حسن محمدی - دانش آموخته دکترای اقلیم شناسی، کارشناس اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

آلودگی هوا ناشی از بیابان زایی و انتقال گردوغبار یکی از چالش های مهم زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می رود. بستر خشک شده این دریاچه به عنوان یکی از مناطق بالقوه تولید گردوغبار در شمال غرب ایران شناخته می شود. اگرچه مطالعات اخیر به بررسی تاثیرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر کیفیت هوای محلی و منطقه ای پرداخته اند، اما همچنان نیاز به شناسایی منابع تولید گردوغبار و بالاخص گردوغبار نمکی با توزیع مکانی و زمانی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. در این پژوهش, از گوگل ارث انجین. تحلیل سلسله مراتبی برای شناسایی نقاط بالقوه تولید گردوغبار در نواحی جنوب شرقی دریاچه استفاده شد. جایی که مطالعات اخیر بر وسعت چشمگیر شوری و بیابان زایی در آن مناطق تاکید کرده اند. بر اساس نتایج این مطالعه، سهم دریاچه در آلودگی گردوغبار محلی با افزایش فاصله از آن کاهش می یابد. نتایج نشان داد که پتانسیل تشکیل گرد و غبار در جنوب شرقی دریاچه افزایش یافته است که چالش های متنوعی از جمله مخاطرات سلامتی و زیستی را برای ساکنان منطقه به همراه دارد. وزن نهایی حاصل از تحلیل سلسله مراتبی برای هریک ازپارامترهای موثر در تولید گردوغبار به ترتیب برابر است با، رطوبت خاک (۰/۲۶۴) پوشش گیاهی (۰/۲۰۸)، سرعت باد (۱.۵۳)، بارش (۰/۱۰۷)، کاربری اراضی و شوری خاک (۰/۰۸۱)، دمای سطح زمین (۰/۰۶۴)، ا رتفاع و شیب به ترتیب برابر ۰/۰۲۴ و ۰/۰۲۰ و شاخص ناسا زگاری برایر ۰/۰۱۵ محاسبه شد که بیانگر میزان تناقض بین وزن های ارائه شده عناصر نسبت به یکدیگر است که کمتر از آستانه مجاز (۱) است. نتایج نشان داد که هرچه از دریاچه دورتر می شویم، از وسعت کانون های بالقوه تولید گردوغبار کاسته می شود.

گردوغبار، دریاچه ارومیه، گوگل ارث انجین، تحلیل سلسله مراتبی