رقیه رستم پور ملکی - استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
رویا مشمولی پیله رود - دانشجوی دکتری گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

آیین های مذهبی جزء مواردی است که از دیرباز در میان مردم رواج داشته و انسان ها با هر مذهبی همواره به دنبال بهانه ای برای برگزاری مراسم در زمان و مناسبت های مختلف بوده اند. شیعیان برای حفظ و ترویج عقایدشان اقدام به برگزاری آیین های ویژه خود می کردند. فاطمیان از دولت های شیعی هستند که از ابتدای حکومتشان برای اجرای آیین های شیعی اهتمام کرده و به اجرای آیین هایی مانند عزاداری عاشورا، عید غدیر و میلاد ائمه (ع) که مخصوص شیعیان بود به اشکال مختلف و ویژه اقدام می کردند و برخی آداب مربوط به این جشن ها را نیز خودشان به آن اضافه کردند، به طوری که در دوره فاطمیان جشن عید غدیر از یک روز به یک دهه افزایش یافت. همین طور مشارکت مردم در مراسم سوگواری یا جشن ها، با راهپیمایی و دریافت هدایا، شرکت در گستردن سفره ها و رفتن به اماکن زیارتی، مدیحه سرایی و نوحه خوانی، قرائت قرآن و عبادت و... همه نمونه هایی از کنش جمعی، همبستگی و همراهی اکثریت مردم با حکومت و همچنین با یکدیگر برای هرچه بهتر برگزار شدن این مراسم بود. این پژوهش به دنبال بررسی عوامل و میزان کنش جمعی در اجرایی آیین های شیعی در دوره فاطمیان مصر (۲۹۷ - ۵۶۷ ه.ق) با رویکرد توصیفی و با تبیین وتحلیل گزارش های تاریخی است.

آیین های شیعی، فاطمیان، عاشورا، عید غدیر، میلاد ائمه (ع).