نسترن توکلی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس

گاهی در زنجیره گفتار، یک واحد زنجیری به واحد زنجیری دیگری تبدیل می شود بی آنکه بتوانبرای آن در چارچوب فرآیندهای آوایی همچون همگونی ، ناهمگونی ، همگونی واکه ای  و همخوان یا دیگر فرآیندها توجیهی یافت. این فرآیند« ابدال  »نامیده میشود. موضوع جستار حاضر بررسی ابدال در لهجه شیرازی است. این نوشتار با مقدمه ای کوتاه در مورد زبانهای ایرانی و ادوار تاریخی آنها آغاز می شود، سپس تعریفی از گویش « لهجه » و « گویش » به دست داده میشود. در ادامه از گویش  شیرازی و تغییر تدریجی آن به لهجه سخن میرود و نظام آوایی (همخوانها و واکه های) آن معرفی میگردد و در پایان به تفصیل به « ابدال »  و انواع آن در لهجه شیرازی پرداخته می شود. یافته های این پژوهش نشان میدهد که ابدال یکی از پربسامدترین فرآیندهای آوایی در لهجه شیرازی است. ابدال مشاهده شده در لهجه شیرازی بیشتر از نوع ابدال واکه ای است.

زبانهای ایرانی, لهجه شیرازی, فرآیندهای آوایی, ابدال