سعیده اکبری - دانشجویی کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشگاه زنجان
علیرضا واعظی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
محمدحسین محمدی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

فرسایش پاشمانی یک فرآیند پیچیده شامل جدا شدن ذرات خاک توسط ضربه قطرات باران در سطح و به دنبال آن انتقال بخشی از ذرات جداشده می باشد. این پژوهش به منظور بررسی رابطهی بین فرسایش پاشمانی و ویژگیهای خاک در برخی خاکهای مناطق نیمه خشک در زنجان انجام گرفت. نمونه های خاکدانه با سه تکرار از 30 دیمزار گندم جمع آوری و به جعبه هایی مسطح به ابعاد 24 سانتی متر 30x سانتی متر ریخته شدند. جعبه ها در معرض چهار رخداد باران شبیهسازی شده با شدت 60 میلیمتر بر ساعت قرار گرفتند. پس از هر رخداد بارندگی برای تعیین میزان پاشمان ذرات، ذرات خاک پاشمان یافته بر روی حفاظ گالوانیزه و سینی زیر آن جمعآوری و پس از خشک شدن در آون توزین شدند. بررسی فرآیند پاشمان ذرات خاک تحت تاثیر قطرات باران در خاکهای مختلف نشان داد که تفاوتی معنی دار بین خاکهای مختلف از نظر میزان پاشمان ذرات خاک وجود داشت (p<0/001). تجزیه رگرسیون خطی چندگانه بین پاشمان ذرات خاک و ویژگیهای خاک نشان داد که میزان پاشمان ذرات خاک رابطهای معنیدار با دو ویژگی میانگین هندسی قطر ذرات و جرم مخصوص ظاهری خاکدانه داشت (R(2)=0/44, p<0/001).

پایداری خاکدانه، زمین های دیم، ذرات پاشمان یافته